Fransa ve Yunanistan’dan Türkiye’ye tehdit: ‘Ege ve Akdeniz’deki gerginlik gelecekte risklere açık’
Geçtiğimiz hafta, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’i ağırlaması vesilesiyle, Elysee Sarayı’nda hem Paris’in Atina’ya Rafale jetleri ile üç Belharra sınıfı fırkateyni satışı ve dördüncüsünü de satması seçeneğini içeren muahedeye tıpkı vakitte iki ülke içinde stratejik savunma-güvenlik işbirliği paktına imza atıldı.
Mutabakatları onaylamak için Yunan parlamentosuna hitap ettiği konuşmasında savunma paktı için mutabakatın ulusal çıkarlar açısından avantajlı olduğunu savunan Miçotakis, “Hepimiz, Doğu Akdeniz’de kimin kimi ‘casus belli’ (savaş sebebi) ile tehdit ettiğini biliyoruz” sözünü kullandı.
Fransa’nın mutabakat çerçevesinde Atina’ya vermesi öngörülen dayanağı pahalandıran Miçotakis, “Bir akın halinde Avrupa’nın tek nükleer gücü ve BM Güvenlik Kurulu’nun daimi üyesi olan tek Avrupa Birliği ülkesi (Fransa), ülkemizin yanında olacak” dedi.
‘Yunanistan’ın silahlandığı artık açıktır’
Miçotakis, bu açıklamalarında isim belirtmese de bildirilerin Türkiye’ye yönelik olduğu açıkça anlaşılıyor.
Pekala, 3 NATO üyesi ülke Fransa, Yunanistan ve Türkiye’nin içindeki bu tansiyon gelecekte ne üzere riskler doğurabilir? Galatasaray Üniversitesi Milletlerarası Münasebetler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enis Tulça, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede şunları söz etti:
“Ege ve Doğu Akdeniz’deki gerginlik gelecekte olağan ki risklere açıktır. Türkiye’ye karşı yakın bir gelecekte bir çatışma dileği ile Yunanistan’ın silahlandığı artık açıktır ve Türkiye tarafınca bildiri alınmıştır. Tarihteki uyuşmazlıklarımızda birinci akın adımı her vakit maalesef Yunan tarafınca gelmiştir. Bunun yenidenlanmayacağının hiç bir garantisi de yok. Artık Türkiye için Batı’dan gelen bir tehdit mevcuttur. Her şeye karşın bu ortam ortasında istişari görüşmelerin devam edebiliyor olması faydalı bir durum.”
‘Casus belli’ sonucu tehdit mi tedbir mi?
1982 yılında imzalanan Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Kontratı (BMDHS), kıyıdaş ülkelere karasularını 12 deniz miline kadar ilan etme hakkı veriyor. Türkiye’nin taraf olmadığı mukaveleyi 1995 yılında yürürlüğe koyan Yunanistan, ‘kendi stratejisine uygun vakitte Ege’de karasularını 12 deniz miline çıkarma hakkını gizli tuttuğunu‘ ilan etmişti. Bunun üzerine 8 Haziran 1995’te TBMM, ‘Yunanistan’ın Ege’de karasularını 6 milin ötesine çıkarmasının savaş niçini (casus belli) sayılacağını, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne askeri bakımdan gerekli olanlar da dahil olmak üzere tüm yetkilerin verileceğini’ beyan etmişti. Miçotakis’in açıklamalarında dikkat çeken bir nokta da TBMM’nin aldığı bu ‘casus belirli’ sonucuydı. Pekala, Türkiye’nin ‘casus belli’ sonucu Yunanistan’a bir tehdit mi yoksa Türkiye’nin aldığı bir tedbir mi? Prof. Dr. Tulça, şöyleki kıymetlendiriyor:
“TBMM’de alınan ‘casus belli’ sonucu, Yunanistan’a karşı bir tedbirdir. Deniz Hukuku Konferansları o yıl tüm taraf ülkeleri dolaşıp imzalar tamamlanıp yürürlüğe girmişti. Türkiye mukaveleye taraf değildi. Mukavelenin 3.maddesi gereği Yunanistan, 1 Haziran’da karasularını 12 mile çıkarma hakkını mahfuz tutacağını ve gerekli gördüğünde kullanacağını meclisinde oylamıştı. Lakin Türkiye ise Ege Denizi’nin açık bir deniz ve kıyı olmayıp yarı kapalı bir deniz olduğunu vurgulamıştı. Kendi kıtası Anadolu’ya fazlaca yakın Yunan adaları bulunduğundan bu bölgede karasularının 12 mile çıkmasının 780.000 km2’lik bir ülkeyi denize kapatıp karaya kilitleyeceği için buna karşı çıkmış ve ‘casus belli’ sonucunı almıştı. bu biçimdece Türkiye her vakit bu mevzunun birebir kontratın 300. unsurundaki hakkaniyet prensibi temeli ile ele alınmasını savunuyor.”
‘NATO açısından görülmemiş bir durum’
şüphesiz bu durum NATO ortasında de büyük bir kriz niteliği taşıyor. “NATO açısından iki üye ülkenin bir üçüncü üyeye karşı bu türlü bir mutabakat ile karşı gelmesi görülmemiş bir durum” diyen Tulça, “bu biçimde bir tablo Türkiye’ye karşı aslına bakarsan Avrupa’da lakin Fransa ile olabilirdi. Yunanistan açısından bu mutabakat ile verilen bildiri ‘beni casus belirli ile boğamazsın’dır. Yunan Meclisindeki son açıklamalar Türkiye’ye karşı ‘aktif tehdittir’. Bu antlaşma Yunanistan’da Türkiye’ye karşı klâsik emelleri destekleyen kesim için bir umut ışığıdır” diye de ekliyor.
‘Tahribatı lakin Türk ve Yunanlılar birlikte tamir edebilirler’
Tüm bu gelişmeler olurken bir yandan da Türkiye ve Yunanistan içinde istişari görüşmeler sürüyor. Bu görüşmelerin 63. çeşidi, 6 Ekim’de Ankara’da gerçekleştirildi. Siyasi görüşmelerin Türkiye-Yunanistan krizine tahlil getirip getirmeyeceğini de pahalandıran Prof. Dr. Tulça, şunları tabir etti:
“İstişari görüşmelerin bu ortamda çabucak hemen kopmamış olması değerli. Türkiye ve Yunanistan ikili olarak Ege Denizinde hakkaniyetli bir tahlil için tüm uyuşmazlık hususlarını görüşmelidir. Yunanistan, Ege sıkıntılarına selektif yaklaşıyor. 1988 Yılmaz-Papulyas mutabakatı bir daha barışçıl bir yola çıkmak için bugün hala geçerli ve değerli bir evrak. Tahlil diyalogdan geçer. Fransa iki ülke münasebetlerinin daha da kötüleşmesine katkı sunabilir. Lakin bu tahribatı fakat Türk ve Yunanlılar birlikte tamir edebilirler. İki ülke içinde ‘Güven’ ortamının bir daha tesisi kaidedir.”
Alıntıdır
Geçtiğimiz hafta, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’i ağırlaması vesilesiyle, Elysee Sarayı’nda hem Paris’in Atina’ya Rafale jetleri ile üç Belharra sınıfı fırkateyni satışı ve dördüncüsünü de satması seçeneğini içeren muahedeye tıpkı vakitte iki ülke içinde stratejik savunma-güvenlik işbirliği paktına imza atıldı.
Mutabakatları onaylamak için Yunan parlamentosuna hitap ettiği konuşmasında savunma paktı için mutabakatın ulusal çıkarlar açısından avantajlı olduğunu savunan Miçotakis, “Hepimiz, Doğu Akdeniz’de kimin kimi ‘casus belli’ (savaş sebebi) ile tehdit ettiğini biliyoruz” sözünü kullandı.
Fransa’nın mutabakat çerçevesinde Atina’ya vermesi öngörülen dayanağı pahalandıran Miçotakis, “Bir akın halinde Avrupa’nın tek nükleer gücü ve BM Güvenlik Kurulu’nun daimi üyesi olan tek Avrupa Birliği ülkesi (Fransa), ülkemizin yanında olacak” dedi.
‘Yunanistan’ın silahlandığı artık açıktır’
Miçotakis, bu açıklamalarında isim belirtmese de bildirilerin Türkiye’ye yönelik olduğu açıkça anlaşılıyor.
Pekala, 3 NATO üyesi ülke Fransa, Yunanistan ve Türkiye’nin içindeki bu tansiyon gelecekte ne üzere riskler doğurabilir? Galatasaray Üniversitesi Milletlerarası Münasebetler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enis Tulça, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede şunları söz etti:
“Ege ve Doğu Akdeniz’deki gerginlik gelecekte olağan ki risklere açıktır. Türkiye’ye karşı yakın bir gelecekte bir çatışma dileği ile Yunanistan’ın silahlandığı artık açıktır ve Türkiye tarafınca bildiri alınmıştır. Tarihteki uyuşmazlıklarımızda birinci akın adımı her vakit maalesef Yunan tarafınca gelmiştir. Bunun yenidenlanmayacağının hiç bir garantisi de yok. Artık Türkiye için Batı’dan gelen bir tehdit mevcuttur. Her şeye karşın bu ortam ortasında istişari görüşmelerin devam edebiliyor olması faydalı bir durum.”
‘Casus belli’ sonucu tehdit mi tedbir mi?
1982 yılında imzalanan Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Kontratı (BMDHS), kıyıdaş ülkelere karasularını 12 deniz miline kadar ilan etme hakkı veriyor. Türkiye’nin taraf olmadığı mukaveleyi 1995 yılında yürürlüğe koyan Yunanistan, ‘kendi stratejisine uygun vakitte Ege’de karasularını 12 deniz miline çıkarma hakkını gizli tuttuğunu‘ ilan etmişti. Bunun üzerine 8 Haziran 1995’te TBMM, ‘Yunanistan’ın Ege’de karasularını 6 milin ötesine çıkarmasının savaş niçini (casus belli) sayılacağını, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne askeri bakımdan gerekli olanlar da dahil olmak üzere tüm yetkilerin verileceğini’ beyan etmişti. Miçotakis’in açıklamalarında dikkat çeken bir nokta da TBMM’nin aldığı bu ‘casus belirli’ sonucuydı. Pekala, Türkiye’nin ‘casus belli’ sonucu Yunanistan’a bir tehdit mi yoksa Türkiye’nin aldığı bir tedbir mi? Prof. Dr. Tulça, şöyleki kıymetlendiriyor:
“TBMM’de alınan ‘casus belli’ sonucu, Yunanistan’a karşı bir tedbirdir. Deniz Hukuku Konferansları o yıl tüm taraf ülkeleri dolaşıp imzalar tamamlanıp yürürlüğe girmişti. Türkiye mukaveleye taraf değildi. Mukavelenin 3.maddesi gereği Yunanistan, 1 Haziran’da karasularını 12 mile çıkarma hakkını mahfuz tutacağını ve gerekli gördüğünde kullanacağını meclisinde oylamıştı. Lakin Türkiye ise Ege Denizi’nin açık bir deniz ve kıyı olmayıp yarı kapalı bir deniz olduğunu vurgulamıştı. Kendi kıtası Anadolu’ya fazlaca yakın Yunan adaları bulunduğundan bu bölgede karasularının 12 mile çıkmasının 780.000 km2’lik bir ülkeyi denize kapatıp karaya kilitleyeceği için buna karşı çıkmış ve ‘casus belli’ sonucunı almıştı. bu biçimdece Türkiye her vakit bu mevzunun birebir kontratın 300. unsurundaki hakkaniyet prensibi temeli ile ele alınmasını savunuyor.”
‘NATO açısından görülmemiş bir durum’
şüphesiz bu durum NATO ortasında de büyük bir kriz niteliği taşıyor. “NATO açısından iki üye ülkenin bir üçüncü üyeye karşı bu türlü bir mutabakat ile karşı gelmesi görülmemiş bir durum” diyen Tulça, “bu biçimde bir tablo Türkiye’ye karşı aslına bakarsan Avrupa’da lakin Fransa ile olabilirdi. Yunanistan açısından bu mutabakat ile verilen bildiri ‘beni casus belirli ile boğamazsın’dır. Yunan Meclisindeki son açıklamalar Türkiye’ye karşı ‘aktif tehdittir’. Bu antlaşma Yunanistan’da Türkiye’ye karşı klâsik emelleri destekleyen kesim için bir umut ışığıdır” diye de ekliyor.
‘Tahribatı lakin Türk ve Yunanlılar birlikte tamir edebilirler’
Tüm bu gelişmeler olurken bir yandan da Türkiye ve Yunanistan içinde istişari görüşmeler sürüyor. Bu görüşmelerin 63. çeşidi, 6 Ekim’de Ankara’da gerçekleştirildi. Siyasi görüşmelerin Türkiye-Yunanistan krizine tahlil getirip getirmeyeceğini de pahalandıran Prof. Dr. Tulça, şunları tabir etti:
“İstişari görüşmelerin bu ortamda çabucak hemen kopmamış olması değerli. Türkiye ve Yunanistan ikili olarak Ege Denizinde hakkaniyetli bir tahlil için tüm uyuşmazlık hususlarını görüşmelidir. Yunanistan, Ege sıkıntılarına selektif yaklaşıyor. 1988 Yılmaz-Papulyas mutabakatı bir daha barışçıl bir yola çıkmak için bugün hala geçerli ve değerli bir evrak. Tahlil diyalogdan geçer. Fransa iki ülke münasebetlerinin daha da kötüleşmesine katkı sunabilir. Lakin bu tahribatı fakat Türk ve Yunanlılar birlikte tamir edebilirler. İki ülke içinde ‘Güven’ ortamının bir daha tesisi kaidedir.”
Alıntıdır