İdrar Kaçırma Nedir?
İdrar kaçırma – yani mesane denetiminin kaybı – istenmeyen, devamlı yahut sistemli aralıklarla idrar tutamama durumudur. İdrar kaçırmanın şiddeti, öksürdüğünüzde yahut hapşırdığınızda kimi bazı idrar kaçırmaktan, tuvalete yetişemeyeceğiniz ani ve kuvvetli bir idrara çıkma dürtüsüne, ve neredeyse hiç tutamama ölçüsüne kadar değişen bir yelpazeyi kapsar. Ped testine nazaran objektif olarak yavaşça orta ve şiddetli idrar kaçırma biçiminde derecelendirilebilir.
Beşerler daha sık ortaya çıksa da, idrar kaçırma yaşlanmanın kaçınılmaz bir kararı değildir, tıpkı durum genç insanlarda da görülebilmektedir. Bayanlar, erkeklere bakılırsa idrar kaçırma sorunu daha fazla görülmektedir (Kadınlarda: %6-40, Erkeklerde ise: %17-40).
İdrar Kaçırma Tipleri
1-Stres inkontinans(idrar kaçırma): Gerilim tipi idrar kaçırma; öksürme, hapşırma, gülme, antrenman yapma yahut ağır bişey kaldırma üzere gerilim ve efor durumların oluşan idrar kaçırmayı söz eder. Bu zorlamalar sırasında mesane ortasındaki basınç artar, idrar tutmayı sağlayan kaslar ve sistemler bu basınca karşı koyamaz ve idrar kaçırma oluşur.
2-Sıkışma tipi idrar kaçırma: Sıkışma tipi idrar kaçırma ani-acil idrara çıkma gereksinimi ile birlikte tuvalete yetişememe yahut idrarı geciktirememe durumudur ve idrar bu esnada kaçar. İdrar kaçağı bir damla ila idrarın tamamını kaçırma derecesinde olabilir. gece idrara kalkma muhtaçlığı besbellidir. Bu tip idrar kaçırma, enfeksiyon üzere sıradan sorundan; nörolojik bozukluk yahut diyabet üzere daha önemli durumlardan kaynaklanabilir.
3- Taşma inkontinansı: Büsbütün boşalmayan bir mesaniçin kapasite dolduktan daha sonra damla damla daima idrar kaçırmayı tabir eder.
4- İşlevsel inkontinans: Fizikî yahut zihinsel bir bozukluk niçiniyle, tuvalete vaktinde gitmeyi engelleyen durumlar kelam konusudur. Eklem hastalıkları, felç, hudut sistemi hastalıkları üzere kişinin lavaboya vaktinde yetişmesini engelleyen fizikî yahut ruhsal kısıtlılıklar niçiniyle ortaya çıkan idrar kaçırma tipidir. Örneğin, şiddetli artrit durumunda pantolonunuzun düğmelerini gereğince süratli açamamak üzere işlevsel sorunlar vardır.
5-Karışık tipte idrar kaçırma: Birden çok idrar kaçırma tipi bir arada ise karma yahut karışık tipte idrar kaçırma terimi kullanılmaktadır. Tipik olarak hem sıkışma birebir vakitte gerilim idrar kaçırmanın bir arada olduğu bir durum; karışık tipte bir idrar kaçırmaya örnek olabilir.
6. Devamlı idrar kaçırma: İdrar yolları ile vajina içinde oluşan olağan dışı bir açıklık üzere (fistül) niçiniyle oluşan daima idrar kaçırma durumudur. Bu fistül idrar kanalı ile rektum içinde da olabilir.
7. Süreksiz idrar kaçırma: İdrar yolu enfeksiyonu, kimi ilaçların kullanması üzere süreksiz bir durum niçiniyle birtakım kimi idrar kaçırmayı söz eder.
Doktora Ne Vakit Görünmeli ve Nasıl Hazırlanmalı?
Hastaların birçok idrar kaçırma durumunu belirtmekten rahatsızlık hissettikleri, utanç duydukları için tedavisiz kalmaktadır, uygulanabilir sıradan ömür stili ve diyet değişiklikleri yaparak kendi kendine idrar kaçırma şikayetini önlemeye ve tedavi etme yoluna gitmektedir. İdrar kaçırma çoğunlukla meydana geliyor yahut günlük ömür kalitesini etkileyecek boyutta ise çekinmeden doktora görünmek ve tıbbi yardım almak kıymetlidir.
İdrar Kaçırma durumunda tıbbi yardım almak değerlidir. Zira:
Doktora gittiğinizde idrar kaçırma ile ilgili sormanız gereken sorular şunlar olmalıdır:
İdrar kaçırma, günlük alışkanlıklardan, altta yatan tıbbi şartlardan yahut fizikî meselelerden kaynaklanabilir. Buna nazaran idrar kaçırmalarını süreksiz ve kalıcı yani sebat eden idrar kaçırma olarak iki kümeye ayırabiliriz.
1- Süreksiz idrar kaçırma
Birtakım içecekler, yiyecekler ve ilaçlar bağlı olarak gelişen idrar kaçırmaları geçicidir, buna niye olan ilaç, besin yahut ilaçlar değiştirildiğinde ortadan kalkabilir:
Süreksiz idrar kaçırmaya niye olan yiyecek, içecek ve ilaçlar şunlardır:
Kabızlık: Rektum mesanenin komşuluğundadır ve şimdi birebir hudutları paylaşır. Rektumdaki sert-katı dışkı, bu hudutların çok faal bulunmasına ve idrar sıklığının artmasına niye olarak süreksiz idrar kaçırmalarına niye olabilir.
2- Kalıcı ve Sebat Eden İdrar Kaçırmalar
Altta yatan fizikî sorunların yahut değişikliklerin niye olduğu kalıcı bir durumlara bağlı sebat eden ve kalıcı idrar kaçırma niçinleri şunlar olabilir:
Gebelik: Hormonal değişiklikler ve bebeğin(fetüsün) artan tartısı gerilim tipi idrar kaçırmaya yol açabilir.
Doğum: Vajinal yani olağan doğum, mesane denetimi için gerekli olan kasları zayıflatabilir ve mesane hudutlarına ve destekleyici dokulara ziyan vererek, pelvis tabanının sarkmasına-gevşemesine (prolaps) yol açabilir. Sarkma ile mesane, rahim, rektum yahut ince bağırsak olağan olması gereken pozisyonundan daha aşağı hakikat itilebilir ve vajinaya yanlışsız çıkıntı yapabilir. Bu durum idrar kaçırmaya niye olabilir.
Yaşlanma: Mesane kasının yaşlanması, mesanenin idrar depolama kapasitesini azaltabilir. Ayrıyeten, yaşlandıkça istemsiz mesane kasılmaları daha sık hale gelir ve sıkışma tipi idrar kaçırmaya niye olabilir.
Menopoz: Menopozdan daha sonra bayanlar, mesane ve üretranın iç-astarını sağlıklı tutmaya yardımcı olan kadınlık hormonu-östrojeni daha az üretirler. Bu dokuların hormon çekilmesine bağlı vasfını kısmen kaybetmesi, kuruması idrar kaçırmaları tetikleyebilir ve şiddetlendirmeye niye olabilir.
Prostat büyümesi: Bilhassa yaşlı erkeklerde, idrar kaçırma ekseriyetle uygun huylu prostat büyümesi olarak ortaya çıkmaktadır.
Prostat kanseri: Tedavi edilmemiş prostat kanseri ile bağlı olarak erkeklerde gerilim yahut sıkışma tipi idrar kaçırma ortaya çıkabilirken, daha sık olarakta prostat kanserinde yapılan cerrahi, fokal tedavi, radyoterapi daha sonrası ve tıbbi tedavilere bağlı temel komplikasyon olarak idrar kaçırma görülmektedir.
İdrar yolu tıkanıklığı ve darlığı: İdrar yolunun rastgele bir yerindeki bir tümör, darlık üzere olağan idrar akışını engelleyen durumlar taşma tipi idrar kaçırmaya yol açabilir. bir daha idrar yolları taşları – mesanede oluşan sert, taşa benzeri kitleler – kimi vakit idrar sızıntısına, idrar kaçırmalarına niye olabilir.
Nörolojik bozukluklar: Multipl skleroz, Parkinson hastalığı, felç, beyin tümörü yahut omurilik faydalanması, mesane denetiminde nazaranv alan hudut sinyallerini engelleyerek idrar kaçırmaya niye olabilir.
İdrar Kaçırmanın Risk Faktörleri Nelerdir?
İdrar kaçırma riskini artıran faktörler şunlardır:
İdrar Kaçırmanın Yan Etkileri-Komplikasyonları
Kronik idrar kaçırma durumunda şu yan tesirler beklenir:
İdrar kaçırma her vakit önlenebilir değildir. Fakat, kaçırma riskini azaltmaya yönelik kimi tedbirler alınabilir. Bu önler içinde:
birinci vakit içinderda hangi tip idrar kaçırma olduğunu belirlemek değerlidir, ve teşhisde birinci basamaktır. Bu bilgi tedavi kararlarına ve tedavi biçimine rehberlik edecektir.
Tıbbi Özgeçmiş-Hikaye: Hangi tip idrar kaçırma olduğunu anlamak için kapsamlı bir hikaye ve fizik muayene ile başlayacaktır.Tıbbı özgeçmişinizde idrar kaçırma ile ilgili olabilecek öbür hangi rahatsızlıklarınızın olduğunu yahut hangi ilaçları aldığınızı öğrenmek isteyecektir.
Genel olarak sorulabilecek sorular şunlardır:
Ped Testi: Pet testi somut testlerden biridir. Kısa periyodik ped testinde; tartısı muhakkak olan bir ped pet hastaya verilir ve ağızdan bol bol sıvı alması söylenir, 1 saat müddetince hastadan öksürmesi, merdiven çıkması, oturup kalkması üzere karın içi basıncını arttıran hareketleri yapması istenilir. Mühlet bitiminde pet çıkarılır ve tartısı tekrar ölçülür; fark kaçan idrar ölçüsünü bize gösterir. Uzun vadeli Ped testinde ise hastaya verilen ped hastanın şikayetine göre 1 ila 24 saat tutulur ve bir daha kimi karın içi basıncını artıran hareketler yapması söylenir, bu müddet sonunda ped yahut pedler yine tartılır ve idrar kaçırma şiddeti belirlenmiş olur. Buna bakılırsa; İdrar kaçağı 2 gr dan az ise olağan, 2-10gr içinde ise yavaşça, 10-50 gr ise orta, 50 gr dan fazla ise şiddetli idrar kaçırma olarak kıymetlendirilir.
Gerilim testi: Mesane yaklaşık 300 cc dolu iken, mesane ile tercihen hastanın idrar kaçırdığını tabir ettiği konumda (oturarak yahut yürürken), evvel ıkınma hareketi eşliğinde, daha sonra hasta öksürtülür ve idrar kaçağı olup olmadığına bakılır, idrar kaçağı izlenirse gerilim testi müspettir denilir. Bu test tek başına bir şey söz etmeyebilir, lakin hastanın hastanın idrar kaçırdığının bir ispatı olarak kıymetlendirilir.
Hasta sorgulama Formları: İdrar kaçırmanın günlük hayat kalitesini ne kadar etkilediğini ve yakınmaların objektif bir tabana oturtmak için hastaya bir form doldurması istenir. Bu formlar tedavi sürecinde ve tedavi denetimlerinde tekrar ettirilir, şikayetlerin ne ölçüde düzeldiliği konusunda yardımcı olacaktır.
İşeme günlüğü: Makul bir vakit aralığında işeme vakti, işeme hacmi, aldığı sıvı ölçüsü, idrar kaçırma sayısı ve ölçüsü, ve fizikî aktivitelerini kaydetmesi istenilir. bu biçimdece hastanın işeme tertibi, tuvalet alışkanlıkları belirlenir. İşeme günlüğü 7 güne kadar tutulabilir fakat 3 günlük bir kayıt çoklukla kâfi olur.
İdrar Tahlili: sıradan bir idrar tetkiki, idrar yolu enfeksiyonu, kanama ve başka metabolik anormallikleri hakkında bize ipuçları verebilir. İdrar kaçırma şikayeti olan hastalarda istenmesi gereken temel tetkiktir.
Kalıntı İdrar Ölçüsü: İdrar yaptıktan daha sonra idrar torbasında kalan idrar, artık idrar ölçüsüdür. İşeme daha sonrası kalıntı idrar olarak da isimlendirilir. Bir kateter yardımı ile yahut ultrasonografi ile ölçülebilir. Kalıntı, idrar kaçırmayı kötüleştirebilir yahut idrar yolu enfeksiyonu olmasını körükleyebilir. Mesanede epeyce ölçüde artık idrar olması, idrar yolunda bir tıkanıklık yahut mesane hudutları ve kasları ile ilgili bir sorun olduğu manasına gelebilir.
Ürodinamik Kıymetlendirme: Ürodinamik inceleme idrar yapma döngünüz hakkında ve mesanenin nasıl kasıldığı hakkında daha fazla bilgi elde etmek için yapılan bir testtir. Bilhassa nörolojik sorunu olanlarda ve ameliyat düşünülen hastalarda yapılması tavsiye edilmektedir, idrar kaçıran hastalarda rutin yapılan bir süreç değildir. Bu süreç sıradan üroflowmetri denen işeme testi ve kompleks girişimsel ürodinamik inceleme halinde olabilir.
Görüntüleme halleri: Ultrasonografi teşhis maksadıyla kullanılan en sık görüntüleme prosedürüdür. Ayrıyeten gerektiğinde ürografi, tomografi ve MR üzere daha ileri görüntüleme teknikleri devreye girer. İdrar yollarının görüntülenmesi; sistoskopi ve ürodinamik inceleme formları üzere idrar kaçırmanın başlangıç testleri içinde yer almamaktadır.
İdrar Kaçırmanın Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
İdrar kaçırmanın tedavisi, kaçırmanın tipine, şiddetine ve altta yatan niçine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir ve biroldukca tedavi yolu vardır. Tedavilerin bir kombinasyonu gerekebilir. Hayat stili değişiklikleri, mesane ve pelvik taban kas antrenmanları üzere birtakım önlemler evvela işe yarayabilir. Ameliyat ve ilaç tedavileri üzere sistemler, bu yollar işe yaramadığında uygulanabilir. İlaç tedavisi çoklukla birtakım hayat stili değişiklikleri, mesane ve pelvik taban antrenmanları üzere kimi kendi başına sorunun üstesinden gelme tedavileri ile birleştirilebilir. İdrar kaçırma rehabilitasyonu, pelvik taban kas idmanlarının öğretilmesi, biofeedback ve elektrik stimülasyonu uygulamalarını kapsar, fizyoterapist ya da daha spesifik ismiyle üro-terapistler tarafınca uygulanır. Gerçek kasları belirlemenize, kasılmayı ve gevşetmeyi öğrenmek için bir pelvik taban fizyoterapisti ile çalışmanızı yahut biofeedback tekniklerini denemenizi önerilebilir.
1-İdrar Kaçırmanın şahsi İdaresi ve İlaçsız tedavisi
Hayat Üslubu Değişiklikleri: Günlük diyette ne vakit, neyi, ne kadar içtiğinize yahut yediğine bakarak idrar kaçırmayı etkileyen yiyecek ve içecekleri hastalar varsayım edebilir. Bunu anlamanın en güzel yolu, farklı yiyecek ve içecekleri denemek ve tesirlerini görmektir. Diyetteki kimi değişiklikler idrar kaçırma meselesini bir kesim düzeltebilir. Günlük alınması gereken sıvı ölçüsünü tabibe daşırak ayarlamak sıradan bir tahlil olabilir. Kafein, alkol ve öbür vasıflı içecekler içecekler idrar kaçırmaya niye olmayabilir, ama kimi bireylerde sıkışma hissini ve sık idrara gitmeyi artırabilmektedir. Bu yüzden içeceklerden kaçınmak idrar kaçırmayı bir ölçü düzeltebilir. Acı-baharatlı yiyecekler, limon ve ağır kokulu peynirler üzere mesanede tahriş yapan besinlerden uzak durmak yahut yararlı olabilir. Kabızlık ve çok kilo alımının idrar kaçırma ile bağlantılı bulunmuştur. Sağlıklı bir kiloya inmek ve bunu korumak, tertipli barsak alışkanlıklarına sahip olmak için, diyetle aldığınız yiyeceklerin istikrarlı olması, meyve, zerzevat ve lifli besinler içermesi pek değerlidir. Bilhassa sağlıklı kiloya inmek şikayetlerde düzelme olduğunu bakılırsabilirsiniz.
İdrar kaçağı ile ilgili meseleleri, cilt tahrişini en aza indirgemek için yapılabilecek tedbirler şunlardır:
Özeklile işlevsel tip idrar kaçırma ve/veya gece idrar kaçırma şikayetiniz var ise, kullandığınız tuvaleti tuvalete giden yolu daha uygun hale getirebilirsiniz:
Mesane kapasitesini artırmak, taşma tipi idrar kaçırması olan hastalar için uygun değildir, tam karşıtı olumsuz tesir yapabilir. Taşma tipi idrar kaçırmada oburlarının bilakis, mesaneyi büsbütün boşaltmak için uğraş sarf etmek gereklidir. Çift işeme; birinci işemede idrar bittikten daha sonra, akabinde birkaç dakika beklemek ve yeniden ikinci olarak işemek manasına gelir, yani tekrar yine idrar yaparak mesanenin büsbütün boşalmasını temin etmek amaçlanır. Ayrıyeten idrar hissini beklemeden 3-4 saatte bir idrara gitmek önerilir.
Pelvik Taban Kas Egzersizler(Kegel): Pelvik taban kasları mesaneyi ve karın içi organları dayanaklar ve sarkmasını önleyici bakılırsavleri vardır, bununla birlikte idrarı tutan kaslarıda(kapak-sfinkter) ihtiva eder- kapsar. Bu kaslar yaşlanma, birtakım hastalıklar yahut menopoz üzere hormonal değişiklikler ile bir arada tonusunu kaybeder ve zayıflar. Buda idrarı yeterine tutmaya muktedir olmayabilir, efor ve gerilim durumlarında (hapşırma ve öksürme gibi) hasta idrar kaçırır. Yaşlanma haricinde, bayanlarda, gebelik ve doğumlar pelvik taban kaslarını zayıflatmaktadır. Erkeklerde ise prostat ameliyatları bilhassa prostat kanseri ameliyatları ve özellikle radikal prostatektomi pelvik taban kaslarını zayıflatabilir. Pelvik taban kas antrenmanları ve bu idmanlar için dizayn edilmiş programlar; idrar kaçırmayı kısmen düzeltebilir. Pelvik taban kas idmanları ve bu idmanlar için dizayn edilmiş programlar Kegel antrenmanları olarak bilinir. Kegel idmanları olarak da bilinen bu teknikler bilhassa gerilim inkontinansı için tesirlidir lakin hem de sıkışma tipi idrar kaçırmada tesirli olabilir.
Bu idmanlar idrar yaptıktan daha sonra, evvela idrar akışını durdurmaya çalıştığınızı hayal edin, rahat çömelmiş, oturur yahut ayakta bir konumda idrarınızı meblağ üzere kendinizi sıkın ve gevşetin ve bunu antrenmanı on kez yenidenlayın. Bir daha sonraki basamakta tıpkı idmanı yapın ancak gevşetmedilk evvel 5 saniye kendinizi kasılı tutun. bu türlü 5 saniye tutmanıza ahenk sağlamanız birkaç haftanızı alabilir. Ön pelvik taban kaslarınız bu türlü daha da kuvvetlenecektir. daha sonraki antrenman art pelvik kas tabanını gaye alır. Büyük tuvaletinizi fiyat üzere kendinizi sıkın ve gevşetin. Bu idmanı on keze kadar yenidenlayın. Bir daha sonraki etapta tıpkı antrenmanı yapın ama gevşetmedilk evvel 5 saniye kendinizi kasılı tutun. Bu antrenmanı on sefere kadar yenidenlayın. Bu idmanlar size, her gün yenidenlandığında faydalı olacaktır. Bu idmanlar kasların güçlenmesi için en az üç ay yapılmalıdır. Unutmayalım ki bu antrenmanları hayli fazla yapmak size ziyan verebilir. Her idman serisini bir kezde 10 yenidendan fazla ve hergün üç seriden çok idman yapmamak gerekiyor.
Biofeedback(biyogeribildirim) Tedavi : Sıkışma tipi ve/veya gerilim tipi idrar kaçırma şikayeti olan bayanlarda pelvik kaslara yerleştirilen elektromiyogram elektrodlarıyla hastaya ilgili beden bölgesini denetim ederek elektronik sinyallerin nasıl değiştirilip, monitorize edileceğini öğretir. Bu prosedürde kas kontrolünün(motor kontrolün) takibi, bir ekran ve ses nizamı aracılığıyla görsel ve işitsel sinyaller halinde hastaya yansıtılır.
EMG biofeedback, çizgili kas kasılması sırasında ölçülen elektromiyografik aktiviteyi gösteren, en sık kullanılan biofeedback tipidir. Bu metotla hasta yalnızca pelvik taban kaslarını kasmayı ya da gevşetmeyi, pelvik taban kaslarını ayırt edebilmeyi ve karın kaslarını kasmadan pelvik taban kaslarını seçici olarak kasmayı, gevşetmeyi ve kullanabilmeyi öğrenir. bu biçimdece kas gücü ve denetim kabiliyeti artar. Şayet hastada artmış bir pelvik taban kas aktivitesi var ise, bu usulle tesirli ve seçici bir gevşeme de sağlanabilir.
Biofeedback tedavisinin müddeti ve sıklığı açısında bir standart olmamasına rağmen ekseriyetle, haftada 2-3 seans olmak üzere toplam 6-8 hafta içinde değişen müddetlerde yapılmaktadır, hastanın durumuna göre bu mühlet 6 aya kadar uzatılabilir.
EMG biofeedback uygulaması, kimi uygun hastalarda pelvik taban kaslarının yüzeyel ya da vajinal elektrotlarla uyarıldığı elektriksel ihtar tedavisi ile kombine edilebilir. Bu yolla, pelvik taban kas kasılma gücünde artış, idrarı tutan sfinkterin yani kapağın güçlenmesi ve mesanenin istenmeyen çok ve vakitsiz kasılmalarının azaltılması amaçlanır. Biofeedback ile elektriksel ikaz tedavisi birlikte kullanıldığı hastalarda, pelvik taban kas gücünde artış ve idrar kaçırma şiddetinde azalma olduğu kanıtlanmıştır. İdrar kaçırma tedavisinde kullanılan elektriksel ihtar tedavisi ekseriyetle haftada 3 sefer, 20-30 dk’lık seanslar formunda, 6-8 hafta müddetince yapılmaktadır.
İdrar kaçırmada akupunktur tedavisi: Akupunktur; acus-iğne, puncture-batırma sözlerinden türetilen, fazlaca çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan, beden üzerinde bulunan belli noktalara iğne batırmak suretiyle uygulanan, bilimsel bir tedavi metodu olarak kabul görmektedir. Bu tedavinin temel mantığı; kainattaki canlı cansız her yerde var olan güç akışları içindeki beraberlik, istikrar ve ahenge dayanır, yani bir istikrar ve ahenk tedavisidir.
2- İdrar Kaçırmanın İlaçlarla Tedavisi
Antimuskarinik İlaçlar: Antimuskarinik ilaçlar çoğunlukla sıkışma tipindeki idrar kaçırmayı tedavi etmek için kullanılan bir küme ilaçtır. Bu ilaçlar, mesane duvarındaki kası gevşeterek sıkışma tipindeki idrar kaçırmayı denetim etmeye yardımcı olur. Mesane duvarını kasarak mesanenin boşalmasına niye olan vakitsiz kasılmaları maniler yahut azaltır. Kas gevşemesi niçiniyle mesanenin idrar depolama kapasitesi de artar ve hasta daha az işeme muhtaçlığı duyar. Antimuskarinik ilaçlar, noktüri olarak bilinen geceleri sık sık idrara çıkma durumunu tedavi etmek için de kullanılabilir. Antimuskarinik ilaçlar gerilim tipte idrar kaçırma için çoklukla tesirli değildir, zira bu durum ekseriyetle detrusor kasının çok aktivitesinden çok, idrar kanalının dirençsizliğinden ve çok hareketliliğinden kaynaklanmaktadır..
3- İdrar Kanalına ve Vajinaya Uygulanan Ped ve Aygıtlar
Bu kategorideki uygulamalar mekanik olarak idrar yolunu baskı altında tutmaya yarayan mekanik medikal eserlerdir.
İdrar kanalında yer kaplayan ve hacim yapan unsur enjeksiyonları: İdrar kanalını çevreleyen dokuya sentetik, hacim yapan ve yer kaplayan bir materyal enjekte edilir, bu biçimdece idrar kanalının kapalı kalmasına ve idrar sızıntısının azaltılmasına yardımcı olur. Bu prosedür daha hayli gerilim tipi idrar kaçırma tedavisine kullanılmaktadır ve çoklukla ameliyat üzere daha invaziv tedavilerden daha az tesirlidir ve bir kezden fazla yenidenlanması gerekebilir.
Botoks (OnabotulinumA) enjeksiyonu: Botolinum toksini, Clostridium botulinum bakterisinin ve ilgili tiplerin oluşturduğu toksik bir husustur ve kaslarda kısmi felç yapmaktadır. Botox, mesane kasına endoskop yardımı ile 20-30 farklı alana enjekte edilir, mesane kasında kısmi felç yapar, tesiri 6 ay ila 1 yıl boyunca tesiri devam eder.
Elektriksel hudut uyarıcı yerleştirilmesi: Nöromodülasyon olarak da bilinen hudut uyarımı, elektriksel titreşimleri kullanarak mesaneyi denetim eden sakral sonları uyarmak suretiyle tedavi yapılan bir yoldur. 2 çeşit hudut uyarımı vardır: Ayak bileği düzeyinde iğne kullanılarak kaval kemiği sinirinin(tibial sinir) uyarımı yapılır, yada kalçaya yerleştirilen bir çip yardımı ile sakral hudut demeti uyarımı yapılır. Sakral sonları uyarmak suretiyle çok faal mesane denetim edebilir. Bu tedavi metodu öbür tedavilerin işe yaramadığı durumlarda tercih edilmektedir.
Bahsedilen iki tip hudut uyarımı şöyledir:
Öbür tedaviler işe yaramadığı durumlarda hastaya cerrahi tedavi seçenekleri sunulabilir, ameliyatla tedavi seçenekler erkekte ve bayanlarda az da olsa farklılıklar arz etmektedir.
Bayanlarda İdrar Kaçırmanın Cerrahi Tedavisi
Şayet gerilim tipi idrar kaçırma şikayeti var ve öteki teknikler işe yaramazsa cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi bir usule başvururken, hastanın idrar kaçırma tipi ve şiddeti, yaşı, beklenen hayat müddeti, cinsel faal olup olmaması, genel sıhhat durumu dikkate alınır.
Askı yerleştirilmesi: Askı yerleştirilmesi, gerilim tipi idrar kaçırması olan bayanlarda standart, en epey önerilen cerrahi tedavi sistemidir. Karışık tipte idrar kaçırması olanlarda da vakit zaman başvurulan bir formüldür, lakin aktifliği gerilim tip idrar kaçırmada alınan sonuçlara nazaran daha düşüktür. Askı ameliyatında idrar kanalının ortasından silikon bant ile kemiğe yahut karın duvarına asılır. Askılar pelvik taban kaslarına dayanak sağlar ve idrar kanalı dolu bir mesaneye karşı daha âlâ bir direnç gösterir. Değişik askı cinsleri vardır, cerrahın bilgi, maharet ve deneyimine , ve hastanın gereksinimine bakılırsa seçim yapılmaktadır. Askı çeşitlerinden; sentetik, insan yahut hayvan dokusundan elde edilmiş olanlar, değişik uzunluk ve kalınlıkta olanlar , dokuya tutunma teknikleri farklı farklı olanlar vardır. Asıldığı dokuya bakılırsa pubise(retropubik) ve obturator-TOT (transobturator-TOT) alandaki dokuya olmak üzere iki tipi vardır.
Burch Ameliyatı(Kolposüspansiyon): Burch Ameliyatı bir daha gerilim tip idrar kaçırmanın tedavisinde uygulanan temel bir cerrahi sistemdir, birtakım karışık tipte idrar kaçırması olan bayanlarda da uygulanmaktadır. Emel mesane çıkışını-boynunu tekrar konumlandırarak dolu bir mesaneye karşı daha güzel direnç göstermesini sağlamaktır.
Ameliyat komplikasyonu olarak; düşük oranlarda da olsa ameliyat sırasında mesane ya da idrar kanalında, ve barsak faydalanması, kanama olabilir.
Bayanlarda idrar yoluna artifisyel(Yapay sfinkter yerleştirilmesi: Artifisyel-yapay üriner sfinkter yerleştirilmesi gerilim tipi idrar kaçırma için ikinci basamak tedavi seçeneklerinden birisidir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesinde, elle denetim edilebilir pompası sayesinde idrar yolu etrafına sarılmış kafın-manşonun sıkıştırılıp gevşetilmesi ile mesaneyi denetim etmemizi sağlar, bu biçimdece idrar kaçırma engellenir, istediğimiz vakit pompayı gevşetip idrar rahatça yapılabilir. Emel, hapşırma, öksürme, gülme, koşma üzere gerilim aktiviteleri sırasında idrar kaçırmayı azaltmaktır. Yapay idrar yolu sfinkteri, üretranın etrafına yerleştirilen şişirilebilir-tansiyon aleti manşonu üzere bir kaf, rezervuar ve kafı denetim eden bir pompadan oluşur.
Artifisyel-yapay üriner sfinkter yerleştirilmesi ameliyatında; cerrah, evvel karın alt bölgesinde bir kesi yapar, sonrasındasında idrar kanalı etrafına aygıtın kaf-manşonunu yerleştirir ve uygun alana rezervuarı konumlandırır, son olarak pompa vajina dudaklarına(labia’ya) yerleştirilir ve aygıtın iki modülü içindeki ilişki tamamlanır. Aygıt tam güzelleşmenin olabildiği 4-6 hafta daha sonra kullanmaya başlanır, bu müddet zarfında hekim tarafınca aktive edilinceye kadar kaf açık biçimde bırakılır.
Bayanda yer kaplayan unsurlarla enjeksiyon tedavisi: Gerilim tipi idrar kaçırması olan bayanlarda idrar kanalı duvarına hacim yapabilecek ve ötürüsıyla direnci kesmen artırıcı unsur enjeksiyonları yapılabilir. Enjeksiyon yapılan hususlar sıvı-jel kıvamındadır, uygulama yapıldıktan daha sonra idrar kanalının süngerimsi yapısı ortasında katılaşır ve yer kaplayan bir yapıya dönüşür, bu biçimdece idrar kanalında kısmi de olsa mesaneye karşı daha dirençli hale gelir, fakat tesiri enjeksiyonun tesiri vakit içinde azalabilmektedir. Yer kaplayıcı casuslar sentetik unsurlardan üretilmekte ya da sığır kollajeninden elde edilmektedir.
Erkeklerde İdrar Kaçırmanın Cerrahi Tedavisi
Şayet gerilim tipi idrar kaçırma şikayeti var ve öteki usullerle sonuç alınamaz ise cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi bir prosedüre başvururken, bayanlarda olduğu üzere, hastanın idrar kaçırma tipi ve şiddeti, yaşı, beklenen ömür müddeti, cinsel faal olup olmaması, genel sıhhat durumu dikkate alınır.
Erkeklerde askı yerleştirme: Askı yerleştirilmesi, gerilim tipi idrar kaçırması olan erkerlerde bayanlarda olduğu üzere epey tercih edilen standart cerrahi tedavi yoludur. Askılar, prostatektomi daha sonrası orta ve şiddetli idrar kaçırmanın varlığında önerilebilir. Ayrıyeten öteki cerrahi tedavilerinin mümkün olmadığı ya da hastanın bir cerrahi usulü benimsememesi durumunda askı sistemi düşünülebilir.
Askı ameliyatı pelvik taban kaslarına dayanak sağlar ve idrar kanalının dolu bir mesane basıncına karşı daha güzel direnç göstermesini sağlar. Emel, askı ile idrar kanalını yahut mesane boynunu bir daha konumlandırarak gerilim tip idrar kaçırmayı önlemeye yöneliktir. halihazırda kullanılan İki kollu, dört kollu ve ayarlanabilir, sentetik yahut hayvan dokusundan elde edilen, çeşitli askı tipleri mevcuttur. Seçim hekimin bilgi, marifet ve deneyimine yada hastanın ferdî durumuna ve gereksinimine bakılırsa belirlenir. Askıyı yerleştirmek için, anestezi altında, testis-anüs ortası bölgeye-perineye bir kesi yapılır, idrar kanalı etrafına hamak üzere serilen iki kollu askının uçları pubik kemiğin çabucak üzerindeki ya da çabucak komşuluğundaki dokuya tutturulur. Dört kollu askılarda ise iki uç kasık etrafındaki dokuya tutturulurken, öteki iki ucu pubik kemik etrafındaki dokuya tutturulur. Ayarlanabilir(bir kaç tipi vardır) askılar için, ayarlama yapan cihaz-rezervuar karından alt bölgesine yapılan kesiden pelvik bölgeye yerleştirilir.
Ameliyattan bir gün daha sonra sondası alındıktan daha sonra hasta taburcu edilebilir. Yaranın büsbütün uygunlaşması 6 haftaya kadar sürebilir, bu vakitte pelvik bölgede ağrı, idrar yaparken yanma olabilir. İşedikten daha sonra mesanede kalan idrar ölçüsü fazla olursa hastanede kalma müddeti uzayabilir.
Erkekte Yapay-suni kompresyon araç (Balon) yerleştirilmesi: Balon olarak da bilinen yapay kompresyon araçları, erkekte orta ve şiddetli gerilim tipinde idrar kaçırmada esas tedavi tekniği olarak kabul edilmektedir. Ayrıyeten öteki cerrahi tedavilerinin mümkün olmadığı ya da hastanın bir cerrahi prosedürü benimsememesi durumunda bu usul düşünülebilir. Mesane boynunun çabucak altına yerleştirilen balonlar idrar yolunun sıkıştırarak dolu bir mesaneye karşı daha düzgün direnç oluşmasını sağlarlar. Balonların temel hedefi hapşırma, öksürme, koşma yahut ağır yük kaldırma üzere gerilim aktiviteleri sırasında idrar kaçırmayı engellemektir.
Bu yapay kompresyon aygıtları, su tutan bir balon, küçük bir titanyum port ve balon ile portu birbirine bağlayan tüpten oluşur. Port, balon ortasındaki sıvının hekim tarafınca ayarlanmasına müsaade verir. Ameliyatta perineye bir kesi uygulanır, röntgen ışını kılavuzluğunda (floroskopi), birinci balon prostatın altında idrar kanalının bir yanına yerleştirir, şayet hasta daha evvel radikal prostatektomi geçirdi ise balon mesane boynunun çabucak altına yerleştirilir, birebir süreç çabucak sonrasında idrar kanalının öbür tarafına uygulanır. Son olarak titanyum portları skrotuma yerleştirir ve balonlarla ilişkileri yapılır. Bu yolla, balonların hacmi çarçabuk ayarlanabilir. Ekseriyetle operasydaha sonrasında bir gün daha sonra idrar dası çekilir, birkaç gün daha sonra da hastaniçin taburcu edilir, işemeyle ilgili külfet olursa ya da işedikten daha sonra mesanede kalan idrar ölçüsü fazla olursa hastanede kalma müddeti biraz uzayabilir. Yaranın büsbütün güzelleşmesi 6 hafta kadar sürebilir. Bu müddet ortasında pelvik bölgede ağrı ya da işeme sırasında yanma olabilir.
Erkeklerde idrar yoluna artifisyel(Yapay) sfinkter yerleştirilmesi: İdrar yoluna artifisyel sfinkter uygulaması bayanlarda olduğu üzere, gerilim tip idrar kaçırmada uygulanan cerrahi yolla protez yerleştirilmesini tabir eder. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesi ile, elle denetim edilebilir pompası sayesinde idrar yolu etrafına sarılmış kafın-manşonun sıkıştırılıp gevşetilmesi ile mesaneyi denetim etmemizi sağlar, bu biçimdece idrar kaçırma engellenir. Emel hapşırma, öksürme, koşma yahut ağır kaldırma üzere aktiviteler sırasında idrar kaçırmayı azaltmak yahut engellemektir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirmesi, önemli ölçüde idrar kaçırması olan yahut askı yerleştirilmesi daha sonrasında tam ya da kısmi düzgünleşme sağlanamadığı hastalarda önerilir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesi uzun vadeli tesire sahiptir ve hayat kalitesini kıymetli ölçüde düzgünleştirir. Cerrahi planlanmadan evvel aygıtın nasıl çalıştığını ve nasıl rahatlıkla kullanabileceğini hastaya anlatılır, çeşitli testler yapılır, ve sfinkter protezi gereksinimi belirlenir.
Formül için ekseriyetle spinal anestezi uygulanmakla bir arada, birtakım hastalarda genel anestezi önerilebilir. Ameliyatta, idrar kanalı etrafına çepeçevre kaf-manşon yerleştirmek üzere perineye bölgesine kesi yapılarak bölgeye ulaşılır, kaf yerleştirildikten daha sonra alt karın bölgesine yapılan ikinci bir kesiden aygıtın rezervuarı pelvik bölgeye yerleştirilir. Son olarak pompa testis torbasına yerleştirilir ve aygıtın iki modülü içindeki temas tamamlanır. 4-6 hafta daha sonra aktive edilinceye kadar kaf açık biçimde bırakılır ve kullanıma müsaade edilmez.
Ameliyat komplikasyonları içinde; ameliyat sırasında rektum, bağırsak, idrar kanalı ve mesanede faydalanma, kanama ve enfeksiyonlar sayılabilir. Ameliyat daha sonrasında idrar yapamama ve/veya sıkışma tipinde idrar kaçırma riski az da olsa vardır. Aygıtın vakit ortasında idrar kanalında erozyon-tahriş, darlık oluşmasına niye olabilir, ayrıyeten mekanik olarak bozulma riski az bir mümkünlük olsa bile vardır.
Erkekte yer kaplayan hususlarla enjeksiyon tedavisi: Gerilim tipi idrar kaçırması olan erkeklerde bayanlarda olduğu üzere idrar kanalı duvarına hacim yapabilecek ve ötürüsıyla idrar kanalının direnci kesmen artırıcı husus enjeksiyonları yapılabilir. Enjeksiyon yapılan unsurlar sıvı-jel kıvamındadır, uygulama yapıldıktan daha sonra idrar kanalının süngerimsi yapısı ortasında katılaşır ve yer kaplayan bir yapıya dönüşür, bu biçimdece idrar kanalında kısmi de olsa mesaneye karşı daha dirençli hale gelir, lakin tesiri enjeksiyonun tesiri vakit içinde azalabilmektedir. Yer kaplayıcı casuslar sentetik hususlardan üretilmekte ya da sığır kollajeninden elde edilmektedir. Enjeksiyon tedavisi başka tedaviler için uygun olmadığı ya da öteki tedavileri reddeden hastalarda bir seçenek olarak hastaya sunulmaktadır. Süreç, kapalı endoskopik ve günübirlik olarak, idrar kanalına yönlendirilen iğne ile direkt görüş altında yapılmaktadır. Bir gün daha sonra sonda alınır, yavaşça kanama, süreksiz idrar tıkanmaları gelişebilir. Düşük bir mümkünlük da olasa enfeksiyon ve idrar kanalında tahriş ve erezyon gelişebilmektedir.
6- İdrar Kaçırmalarında kullanılan Emici Pedler ve Kateterler
Tıbbi ve cerrahi tedaviler idrar kaçırmayı ortadan kaldıramıyorsa, idrar kaçırmanın verdiği rahatsızlığı ortadan kaldırmaya yahut hafifçeletmeye yardımcı olan kimi endüstriyel eserleri kullanılabilir:
Pedler ve esirgeyici giysiler: Bu gayeyle üretilen eserler birçok aslında olağan iç çamaşırlarından daha hacimli değildir ve günlük kıyafetlerin altına kolay kolay giyilebilir ve gizlenebilir. İdrar damlaları bir damla toplayıcıda toplanır, hasta altını ıslatmadan aşikâr bir süre toplumsal yaşantısını sürdürebilir. Penisin üzerine giyilen ve sıkı bir biçimde oturan ucunda damla emici dolgu cebi olan iç çamaşırlar bulunmaktadır.
Pak aralıklı kateterizasyon(TAK): Pak aralıklı kateterizasyon mesanennin düzgün ve tam boşalmadığı için idrarını tutamayan taşma tipi idrar kaçıran hastalarda, mesaneyi tam boşatmayı temin etmek, hastanın kendi kendine tek kullanımlık idrar sondası ile boşaltmasını söz eder. Hastanın muhtaçlığına bakılırsa günde bir ile 6 keze kadar bu süreci yinelaması gerekebilir. Bu prosedürle hastanın idrar kaçırması engellenmekte, idrarı tam olarak boşaltmak suretiyle böbreklere olan baskıyı azaltmakta, bu biçimdece böbrek işlevleri korunmaktadır.
7- İdrar Kaçırmada Mesane Büyütme Ameliyatları (Augmentasyon)
İdrar kaçırma ilaçlarla ve öbür tedavilerle düzelmemişse, mesane kapasitesinin yetersiz ve küçük bulunmasına bağlı ise mesane büyütme-augmentasyon ameliyatı seçeneği hastaya sunulabilir. Sürecin maksadı mesane kapasitenizi arttırmaktır. Bu ameliyatla mesane dolduğunda oluşan basınç azalır ve daha fazla idrarı depolayabilecek hale gelir. Ameliyat karnınızın alt kısmına bir kesiden, karın içine girilir, ince barsaklardan alınan bir kesim mesaneyi büyütmede kullanılır. Bu süreç, mesane büyütmesi yahut augmentasyon sistoplastisi olarak bilinir, günümüzde nadiren gerek duyulur.
İdrar kaçırma – yani mesane denetiminin kaybı – istenmeyen, devamlı yahut sistemli aralıklarla idrar tutamama durumudur. İdrar kaçırmanın şiddeti, öksürdüğünüzde yahut hapşırdığınızda kimi bazı idrar kaçırmaktan, tuvalete yetişemeyeceğiniz ani ve kuvvetli bir idrara çıkma dürtüsüne, ve neredeyse hiç tutamama ölçüsüne kadar değişen bir yelpazeyi kapsar. Ped testine nazaran objektif olarak yavaşça orta ve şiddetli idrar kaçırma biçiminde derecelendirilebilir.
Beşerler daha sık ortaya çıksa da, idrar kaçırma yaşlanmanın kaçınılmaz bir kararı değildir, tıpkı durum genç insanlarda da görülebilmektedir. Bayanlar, erkeklere bakılırsa idrar kaçırma sorunu daha fazla görülmektedir (Kadınlarda: %6-40, Erkeklerde ise: %17-40).
İdrar Kaçırma Tipleri
1-Stres inkontinans(idrar kaçırma): Gerilim tipi idrar kaçırma; öksürme, hapşırma, gülme, antrenman yapma yahut ağır bişey kaldırma üzere gerilim ve efor durumların oluşan idrar kaçırmayı söz eder. Bu zorlamalar sırasında mesane ortasındaki basınç artar, idrar tutmayı sağlayan kaslar ve sistemler bu basınca karşı koyamaz ve idrar kaçırma oluşur.
2-Sıkışma tipi idrar kaçırma: Sıkışma tipi idrar kaçırma ani-acil idrara çıkma gereksinimi ile birlikte tuvalete yetişememe yahut idrarı geciktirememe durumudur ve idrar bu esnada kaçar. İdrar kaçağı bir damla ila idrarın tamamını kaçırma derecesinde olabilir. gece idrara kalkma muhtaçlığı besbellidir. Bu tip idrar kaçırma, enfeksiyon üzere sıradan sorundan; nörolojik bozukluk yahut diyabet üzere daha önemli durumlardan kaynaklanabilir.
3- Taşma inkontinansı: Büsbütün boşalmayan bir mesaniçin kapasite dolduktan daha sonra damla damla daima idrar kaçırmayı tabir eder.
4- İşlevsel inkontinans: Fizikî yahut zihinsel bir bozukluk niçiniyle, tuvalete vaktinde gitmeyi engelleyen durumlar kelam konusudur. Eklem hastalıkları, felç, hudut sistemi hastalıkları üzere kişinin lavaboya vaktinde yetişmesini engelleyen fizikî yahut ruhsal kısıtlılıklar niçiniyle ortaya çıkan idrar kaçırma tipidir. Örneğin, şiddetli artrit durumunda pantolonunuzun düğmelerini gereğince süratli açamamak üzere işlevsel sorunlar vardır.
5-Karışık tipte idrar kaçırma: Birden çok idrar kaçırma tipi bir arada ise karma yahut karışık tipte idrar kaçırma terimi kullanılmaktadır. Tipik olarak hem sıkışma birebir vakitte gerilim idrar kaçırmanın bir arada olduğu bir durum; karışık tipte bir idrar kaçırmaya örnek olabilir.
6. Devamlı idrar kaçırma: İdrar yolları ile vajina içinde oluşan olağan dışı bir açıklık üzere (fistül) niçiniyle oluşan daima idrar kaçırma durumudur. Bu fistül idrar kanalı ile rektum içinde da olabilir.
7. Süreksiz idrar kaçırma: İdrar yolu enfeksiyonu, kimi ilaçların kullanması üzere süreksiz bir durum niçiniyle birtakım kimi idrar kaçırmayı söz eder.
Doktora Ne Vakit Görünmeli ve Nasıl Hazırlanmalı?
Hastaların birçok idrar kaçırma durumunu belirtmekten rahatsızlık hissettikleri, utanç duydukları için tedavisiz kalmaktadır, uygulanabilir sıradan ömür stili ve diyet değişiklikleri yaparak kendi kendine idrar kaçırma şikayetini önlemeye ve tedavi etme yoluna gitmektedir. İdrar kaçırma çoğunlukla meydana geliyor yahut günlük ömür kalitesini etkileyecek boyutta ise çekinmeden doktora görünmek ve tıbbi yardım almak kıymetlidir.
İdrar Kaçırma durumunda tıbbi yardım almak değerlidir. Zira:
Toplumsal yaşantınızı ve etkileşimlerinizi kısıtlanmasına niye olabilir
Hayat kalitenizi olumsuz tesirler
Bilhassa yaşlı hastalarda tuvalete yetişirken kazalar olabilir, düşme riski vardır
İdrar kaçırmanın sebebi olabilecek, altta yatan hayli daha önemli bir sorunun belirtisi olabilir.
Doktora gittiğinizde idrar kaçırma ile ilgili sormanız gereken sorular şunlar olmalıdır:
İdrar kaçırmanın sebebi ne olabilir?
Bu sorunun kalıcı bir tedavisi var mı?
Hangi testleri yaptırmak gerekir?
Tedavi seçenekleri nelerdir, hangisini öneriyorsunuz ve bana nasıl faydalı olacak?
Tedavi alırsam yahut almazsam sonuç ne olur, aylarda ve senelerda daha sonra neler olabilir?
İlaç tedavisi idrar kaçırmamı önleyebilir mi?
İlaç tedavisinin yan tesirleri nelerdir?
Ameliyat gereksinimim varmı ve mutlak gerekli mi?
Hangi ameliyat seçenekleri var?
Tedaviden ne vakit daha sonra yarar bakılırsabilirim?
İdrar kaçırma, günlük alışkanlıklardan, altta yatan tıbbi şartlardan yahut fizikî meselelerden kaynaklanabilir. Buna nazaran idrar kaçırmalarını süreksiz ve kalıcı yani sebat eden idrar kaçırma olarak iki kümeye ayırabiliriz.
1- Süreksiz idrar kaçırma
Birtakım içecekler, yiyecekler ve ilaçlar bağlı olarak gelişen idrar kaçırmaları geçicidir, buna niye olan ilaç, besin yahut ilaçlar değiştirildiğinde ortadan kalkabilir:
Süreksiz idrar kaçırmaya niye olan yiyecek, içecek ve ilaçlar şunlardır:
Alkol
Kafein
Gazlı içecekler ve maden suyu
Yapay tatlandırıcılar
Çikolata
Şili biberi
Baharat, şeker yahut asit içeriği yüksek besinler, bilhassa turunçgiller
Kalp ve tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler ve kas gevşeticiler
Yüksek dozlarda C vitamini alımı
Kabızlık: Rektum mesanenin komşuluğundadır ve şimdi birebir hudutları paylaşır. Rektumdaki sert-katı dışkı, bu hudutların çok faal bulunmasına ve idrar sıklığının artmasına niye olarak süreksiz idrar kaçırmalarına niye olabilir.
2- Kalıcı ve Sebat Eden İdrar Kaçırmalar
Altta yatan fizikî sorunların yahut değişikliklerin niye olduğu kalıcı bir durumlara bağlı sebat eden ve kalıcı idrar kaçırma niçinleri şunlar olabilir:
Gebelik: Hormonal değişiklikler ve bebeğin(fetüsün) artan tartısı gerilim tipi idrar kaçırmaya yol açabilir.
Doğum: Vajinal yani olağan doğum, mesane denetimi için gerekli olan kasları zayıflatabilir ve mesane hudutlarına ve destekleyici dokulara ziyan vererek, pelvis tabanının sarkmasına-gevşemesine (prolaps) yol açabilir. Sarkma ile mesane, rahim, rektum yahut ince bağırsak olağan olması gereken pozisyonundan daha aşağı hakikat itilebilir ve vajinaya yanlışsız çıkıntı yapabilir. Bu durum idrar kaçırmaya niye olabilir.
Yaşlanma: Mesane kasının yaşlanması, mesanenin idrar depolama kapasitesini azaltabilir. Ayrıyeten, yaşlandıkça istemsiz mesane kasılmaları daha sık hale gelir ve sıkışma tipi idrar kaçırmaya niye olabilir.
Menopoz: Menopozdan daha sonra bayanlar, mesane ve üretranın iç-astarını sağlıklı tutmaya yardımcı olan kadınlık hormonu-östrojeni daha az üretirler. Bu dokuların hormon çekilmesine bağlı vasfını kısmen kaybetmesi, kuruması idrar kaçırmaları tetikleyebilir ve şiddetlendirmeye niye olabilir.
Prostat büyümesi: Bilhassa yaşlı erkeklerde, idrar kaçırma ekseriyetle uygun huylu prostat büyümesi olarak ortaya çıkmaktadır.
Prostat kanseri: Tedavi edilmemiş prostat kanseri ile bağlı olarak erkeklerde gerilim yahut sıkışma tipi idrar kaçırma ortaya çıkabilirken, daha sık olarakta prostat kanserinde yapılan cerrahi, fokal tedavi, radyoterapi daha sonrası ve tıbbi tedavilere bağlı temel komplikasyon olarak idrar kaçırma görülmektedir.
İdrar yolu tıkanıklığı ve darlığı: İdrar yolunun rastgele bir yerindeki bir tümör, darlık üzere olağan idrar akışını engelleyen durumlar taşma tipi idrar kaçırmaya yol açabilir. bir daha idrar yolları taşları – mesanede oluşan sert, taşa benzeri kitleler – kimi vakit idrar sızıntısına, idrar kaçırmalarına niye olabilir.
Nörolojik bozukluklar: Multipl skleroz, Parkinson hastalığı, felç, beyin tümörü yahut omurilik faydalanması, mesane denetiminde nazaranv alan hudut sinyallerini engelleyerek idrar kaçırmaya niye olabilir.
İdrar Kaçırmanın Risk Faktörleri Nelerdir?
İdrar kaçırma riskini artıran faktörler şunlardır:
Cinsiyet: Bayanların gerilim tipi idrar kaçırma olma mümkünlüğü daha yüksektir. Hamilelik, doğum, menopoz ve olağan bayan anatomisi bu farktan sorumlu tutulmaktadır. birebir vakitte, prostat sıkıntıları olan erkeklerde, sıkışma ve taşma tipi idrar kaçırmaları açısından riski altındadır.
Yaş: Mesane kasının yaşlanması, mesanenin idrar depolama kapasitesini azaltabilir. Ayrıyeten, yaşlandıkça istemsiz mesane kasılmaları daha sık hale gelir ve sıkışma tipi idrar kaçırmaya niye olabilir.
Çok kilo-obezite: Ekstra tartı, mesane ve etrafındaki kaslar üstündeki baskıyı artırır ve direnci zayıflatır, sonuçta öksürürken yahut hapşırırken idrarın sızmasına ve kaçmasına niye olabilir.
Sigara içmek: Tütün kullanması idrar kaçırma riskini artırabileceği gösterilmiştir.
Aile hikayesi: Yakın bir aile üyesinde idrar kaçırma , bilhassa de sıkışma tipi idrar kaçırma var ise, bu duruma idrar kaçırma gelişme riski başka insanlara göre daha yüksektir.
Birtakım hastalıklar: Nörolojik hastalıklar ve diyabet üzere kronik hastalıklarda, idrar kaçırma riski daha yüksektir.
Prostat Ameliyatları: Prostat ve pelvik ameliyatlar idrar kaçırma açısından risk faktörü sayılmaktadır.
İdrar Kaçırmanın Yan Etkileri-Komplikasyonları
Kronik idrar kaçırma durumunda şu yan tesirler beklenir:
Cilt sorunları: İdrar kaçağına bağlı daima ıslaklık ciltte döküntülere, cilt enfeksiyonlara ve yaralara niye olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonları: İdrar kaçırma, yenidenlayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaktadır.
Günlük hayat kalitesinde bozukluk: İdrar kaçırma günlük hayat üzerinde olumsuz tesirler kaçınılmaz olabilmektedir. İdrar kaçırma; toplumsal, ibadet, iş ve şahsi alakalarınızı etkileyebilir.
İdrar kaçırma her vakit önlenebilir değildir. Fakat, kaçırma riskini azaltmaya yönelik kimi tedbirler alınabilir. Bu önler içinde:
Sağlıklı bir kiloyu koruyun
Pelvik taban antrenmanları yapın-Kegel antrenmanları
Kafein, alkol ve asitli yiyecekler üzere mesane tahriş edici unsurlardan kaçının
İdrar kaçırma sebebi olan kabızlığı önlemek için daha fazla lifli besinler tüketin
Sigara içmeyin yahut sigara içiyorsanız bırakmak için yardım alın
birinci vakit içinderda hangi tip idrar kaçırma olduğunu belirlemek değerlidir, ve teşhisde birinci basamaktır. Bu bilgi tedavi kararlarına ve tedavi biçimine rehberlik edecektir.
Tıbbi Özgeçmiş-Hikaye: Hangi tip idrar kaçırma olduğunu anlamak için kapsamlı bir hikaye ve fizik muayene ile başlayacaktır.Tıbbı özgeçmişinizde idrar kaçırma ile ilgili olabilecek öbür hangi rahatsızlıklarınızın olduğunu yahut hangi ilaçları aldığınızı öğrenmek isteyecektir.
Genel olarak sorulabilecek sorular şunlardır:
Şikayetin başlangıcı ve gelişim süreci, günlük idrar kaçırma sayısı ve ölçüsü
İdrara sıkışma hissinin birdenbire oluşması, öksürme yahut gülme ile idrar kaçırma, İdrar yaptıktan daha sonra mesaneyi tam boşalıp boşalmadığı hissi, idrarda yanma hissi, sık idrara gitme yahut gece idrara çıkma muhtaçlığı ve bunların sayısı üzere idrar kaçırma tipini belirlemeye yardımcı olabilecek sorular
Şikayetin adet siklusu yahut cinsellikle ile alakası olup olmadığı
Şikayeti azaltan yahut şiddetlendiren durumlar
Mevcut hastalıkları(şeker hastalığı, nörolojik hastalıklar, hipertansiyon vs) ve bunlara ait kullanılan ilaçlar
Sigara içme durumu
Günlük tüketilen sıvı ölçüsü ve dağılımı
Günlük kahve ve alkol tüketimi
Geçirilen ameliyatlar
kabızlık sorgulaması
Gebelik ve doğum sayısı ve biçimi
Menopoz durumu
Ped Testi: Pet testi somut testlerden biridir. Kısa periyodik ped testinde; tartısı muhakkak olan bir ped pet hastaya verilir ve ağızdan bol bol sıvı alması söylenir, 1 saat müddetince hastadan öksürmesi, merdiven çıkması, oturup kalkması üzere karın içi basıncını arttıran hareketleri yapması istenilir. Mühlet bitiminde pet çıkarılır ve tartısı tekrar ölçülür; fark kaçan idrar ölçüsünü bize gösterir. Uzun vadeli Ped testinde ise hastaya verilen ped hastanın şikayetine göre 1 ila 24 saat tutulur ve bir daha kimi karın içi basıncını artıran hareketler yapması söylenir, bu müddet sonunda ped yahut pedler yine tartılır ve idrar kaçırma şiddeti belirlenmiş olur. Buna bakılırsa; İdrar kaçağı 2 gr dan az ise olağan, 2-10gr içinde ise yavaşça, 10-50 gr ise orta, 50 gr dan fazla ise şiddetli idrar kaçırma olarak kıymetlendirilir.
Gerilim testi: Mesane yaklaşık 300 cc dolu iken, mesane ile tercihen hastanın idrar kaçırdığını tabir ettiği konumda (oturarak yahut yürürken), evvel ıkınma hareketi eşliğinde, daha sonra hasta öksürtülür ve idrar kaçağı olup olmadığına bakılır, idrar kaçağı izlenirse gerilim testi müspettir denilir. Bu test tek başına bir şey söz etmeyebilir, lakin hastanın hastanın idrar kaçırdığının bir ispatı olarak kıymetlendirilir.
Hasta sorgulama Formları: İdrar kaçırmanın günlük hayat kalitesini ne kadar etkilediğini ve yakınmaların objektif bir tabana oturtmak için hastaya bir form doldurması istenir. Bu formlar tedavi sürecinde ve tedavi denetimlerinde tekrar ettirilir, şikayetlerin ne ölçüde düzeldiliği konusunda yardımcı olacaktır.
İşeme günlüğü: Makul bir vakit aralığında işeme vakti, işeme hacmi, aldığı sıvı ölçüsü, idrar kaçırma sayısı ve ölçüsü, ve fizikî aktivitelerini kaydetmesi istenilir. bu biçimdece hastanın işeme tertibi, tuvalet alışkanlıkları belirlenir. İşeme günlüğü 7 güne kadar tutulabilir fakat 3 günlük bir kayıt çoklukla kâfi olur.
İdrar Tahlili: sıradan bir idrar tetkiki, idrar yolu enfeksiyonu, kanama ve başka metabolik anormallikleri hakkında bize ipuçları verebilir. İdrar kaçırma şikayeti olan hastalarda istenmesi gereken temel tetkiktir.
Kalıntı İdrar Ölçüsü: İdrar yaptıktan daha sonra idrar torbasında kalan idrar, artık idrar ölçüsüdür. İşeme daha sonrası kalıntı idrar olarak da isimlendirilir. Bir kateter yardımı ile yahut ultrasonografi ile ölçülebilir. Kalıntı, idrar kaçırmayı kötüleştirebilir yahut idrar yolu enfeksiyonu olmasını körükleyebilir. Mesanede epeyce ölçüde artık idrar olması, idrar yolunda bir tıkanıklık yahut mesane hudutları ve kasları ile ilgili bir sorun olduğu manasına gelebilir.
Ürodinamik Kıymetlendirme: Ürodinamik inceleme idrar yapma döngünüz hakkında ve mesanenin nasıl kasıldığı hakkında daha fazla bilgi elde etmek için yapılan bir testtir. Bilhassa nörolojik sorunu olanlarda ve ameliyat düşünülen hastalarda yapılması tavsiye edilmektedir, idrar kaçıran hastalarda rutin yapılan bir süreç değildir. Bu süreç sıradan üroflowmetri denen işeme testi ve kompleks girişimsel ürodinamik inceleme halinde olabilir.
1-Üroflowmetri: Üroflowmetri elektronik olarak idrar akım suratını ölçen sıradan bir incelemedir. Hastane polikliniklerinde yahut muayenehanelerde çarçabuk uygulanabilen bir testtir. Dolu bir mesane ile hastaya elektronik aygıta işemesi istenir; azami idrar akış suratı, işenen ölçü ve işeme konfigürasyonu hakkında bilgi verir.
2-İnvaziv-girişimsel ürodinamik testler: Cerrahi tedavi düşünülen, nörolojik sorun düşünülen yahut öteki testlerle teşhis konulamıyorsa yapılması uygun görülür. İnvaziv-girişimsel ürodinamik inceleme sırasında tabip yahut hemşire, idrar yoluna ve makata(rektuma), karın içi ve mesane basıncını ölçmek için birer kateter yerleştirirler. Yerleştirilen kateterden yavaşça sıvı gönderilerek idrar torbasının olarak dbulunmasına emsal bir durum oluşturulur ve tüm basınçlar dolum ve boşaltım sırasında ölçülür ve kaydedilir.
Görüntüleme halleri: Ultrasonografi teşhis maksadıyla kullanılan en sık görüntüleme prosedürüdür. Ayrıyeten gerektiğinde ürografi, tomografi ve MR üzere daha ileri görüntüleme teknikleri devreye girer. İdrar yollarının görüntülenmesi; sistoskopi ve ürodinamik inceleme formları üzere idrar kaçırmanın başlangıç testleri içinde yer almamaktadır.
İdrar Kaçırmanın Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
İdrar kaçırmanın tedavisi, kaçırmanın tipine, şiddetine ve altta yatan niçine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir ve biroldukca tedavi yolu vardır. Tedavilerin bir kombinasyonu gerekebilir. Hayat stili değişiklikleri, mesane ve pelvik taban kas antrenmanları üzere birtakım önlemler evvela işe yarayabilir. Ameliyat ve ilaç tedavileri üzere sistemler, bu yollar işe yaramadığında uygulanabilir. İlaç tedavisi çoklukla birtakım hayat stili değişiklikleri, mesane ve pelvik taban antrenmanları üzere kimi kendi başına sorunun üstesinden gelme tedavileri ile birleştirilebilir. İdrar kaçırma rehabilitasyonu, pelvik taban kas idmanlarının öğretilmesi, biofeedback ve elektrik stimülasyonu uygulamalarını kapsar, fizyoterapist ya da daha spesifik ismiyle üro-terapistler tarafınca uygulanır. Gerçek kasları belirlemenize, kasılmayı ve gevşetmeyi öğrenmek için bir pelvik taban fizyoterapisti ile çalışmanızı yahut biofeedback tekniklerini denemenizi önerilebilir.
1-İdrar Kaçırmanın şahsi İdaresi ve İlaçsız tedavisi
Hayat Üslubu Değişiklikleri: Günlük diyette ne vakit, neyi, ne kadar içtiğinize yahut yediğine bakarak idrar kaçırmayı etkileyen yiyecek ve içecekleri hastalar varsayım edebilir. Bunu anlamanın en güzel yolu, farklı yiyecek ve içecekleri denemek ve tesirlerini görmektir. Diyetteki kimi değişiklikler idrar kaçırma meselesini bir kesim düzeltebilir. Günlük alınması gereken sıvı ölçüsünü tabibe daşırak ayarlamak sıradan bir tahlil olabilir. Kafein, alkol ve öbür vasıflı içecekler içecekler idrar kaçırmaya niye olmayabilir, ama kimi bireylerde sıkışma hissini ve sık idrara gitmeyi artırabilmektedir. Bu yüzden içeceklerden kaçınmak idrar kaçırmayı bir ölçü düzeltebilir. Acı-baharatlı yiyecekler, limon ve ağır kokulu peynirler üzere mesanede tahriş yapan besinlerden uzak durmak yahut yararlı olabilir. Kabızlık ve çok kilo alımının idrar kaçırma ile bağlantılı bulunmuştur. Sağlıklı bir kiloya inmek ve bunu korumak, tertipli barsak alışkanlıklarına sahip olmak için, diyetle aldığınız yiyeceklerin istikrarlı olması, meyve, zerzevat ve lifli besinler içermesi pek değerlidir. Bilhassa sağlıklı kiloya inmek şikayetlerde düzelme olduğunu bakılırsabilirsiniz.
İdrar kaçağı ile ilgili meseleleri, cilt tahrişini en aza indirgemek için yapılabilecek tedbirler şunlardır:
Paklık için bez kullanın
Cildinizi havayla kurumasına müsaade verin
Sık sık yıkama ve duştan kaçının zira bunlar bedeninizin mesane enfeksiyonlarına karşı doğal savunmasını azaltabilir
Cildinizi idrarın yaptığı tahrişten korumak için vazelin yahut kakao yağı üzere bir bariyer krem kullanabilirsiniz
Özel emici ped ve iç çamaşırı kullanabilirsiniz.
Özeklile işlevsel tip idrar kaçırma ve/veya gece idrar kaçırma şikayetiniz var ise, kullandığınız tuvaleti tuvalete giden yolu daha uygun hale getirebilirsiniz:
Tuvalete giderken takılıp düşebileceğiniz yahut çarpabileceğiniz tüm halıları yahut mobilyaları taşıyın.
Yolunuzu aydınlatmak ve düşme riskini azaltmak için bir gece lambası kullanın.
Mevcut bir banyo kapısını genişletin
Yükseltilmiş bir klozet oturağı takın
Mesane kapasitesini artırmak, taşma tipi idrar kaçırması olan hastalar için uygun değildir, tam karşıtı olumsuz tesir yapabilir. Taşma tipi idrar kaçırmada oburlarının bilakis, mesaneyi büsbütün boşaltmak için uğraş sarf etmek gereklidir. Çift işeme; birinci işemede idrar bittikten daha sonra, akabinde birkaç dakika beklemek ve yeniden ikinci olarak işemek manasına gelir, yani tekrar yine idrar yaparak mesanenin büsbütün boşalmasını temin etmek amaçlanır. Ayrıyeten idrar hissini beklemeden 3-4 saatte bir idrara gitmek önerilir.
Pelvik Taban Kas Egzersizler(Kegel): Pelvik taban kasları mesaneyi ve karın içi organları dayanaklar ve sarkmasını önleyici bakılırsavleri vardır, bununla birlikte idrarı tutan kaslarıda(kapak-sfinkter) ihtiva eder- kapsar. Bu kaslar yaşlanma, birtakım hastalıklar yahut menopoz üzere hormonal değişiklikler ile bir arada tonusunu kaybeder ve zayıflar. Buda idrarı yeterine tutmaya muktedir olmayabilir, efor ve gerilim durumlarında (hapşırma ve öksürme gibi) hasta idrar kaçırır. Yaşlanma haricinde, bayanlarda, gebelik ve doğumlar pelvik taban kaslarını zayıflatmaktadır. Erkeklerde ise prostat ameliyatları bilhassa prostat kanseri ameliyatları ve özellikle radikal prostatektomi pelvik taban kaslarını zayıflatabilir. Pelvik taban kas antrenmanları ve bu idmanlar için dizayn edilmiş programlar; idrar kaçırmayı kısmen düzeltebilir. Pelvik taban kas idmanları ve bu idmanlar için dizayn edilmiş programlar Kegel antrenmanları olarak bilinir. Kegel idmanları olarak da bilinen bu teknikler bilhassa gerilim inkontinansı için tesirlidir lakin hem de sıkışma tipi idrar kaçırmada tesirli olabilir.
Bu idmanlar idrar yaptıktan daha sonra, evvela idrar akışını durdurmaya çalıştığınızı hayal edin, rahat çömelmiş, oturur yahut ayakta bir konumda idrarınızı meblağ üzere kendinizi sıkın ve gevşetin ve bunu antrenmanı on kez yenidenlayın. Bir daha sonraki basamakta tıpkı idmanı yapın ancak gevşetmedilk evvel 5 saniye kendinizi kasılı tutun. bu türlü 5 saniye tutmanıza ahenk sağlamanız birkaç haftanızı alabilir. Ön pelvik taban kaslarınız bu türlü daha da kuvvetlenecektir. daha sonraki antrenman art pelvik kas tabanını gaye alır. Büyük tuvaletinizi fiyat üzere kendinizi sıkın ve gevşetin. Bu idmanı on keze kadar yenidenlayın. Bir daha sonraki etapta tıpkı antrenmanı yapın ama gevşetmedilk evvel 5 saniye kendinizi kasılı tutun. Bu antrenmanı on sefere kadar yenidenlayın. Bu idmanlar size, her gün yenidenlandığında faydalı olacaktır. Bu idmanlar kasların güçlenmesi için en az üç ay yapılmalıdır. Unutmayalım ki bu antrenmanları hayli fazla yapmak size ziyan verebilir. Her idman serisini bir kezde 10 yenidendan fazla ve hergün üç seriden çok idman yapmamak gerekiyor.
Biofeedback(biyogeribildirim) Tedavi : Sıkışma tipi ve/veya gerilim tipi idrar kaçırma şikayeti olan bayanlarda pelvik kaslara yerleştirilen elektromiyogram elektrodlarıyla hastaya ilgili beden bölgesini denetim ederek elektronik sinyallerin nasıl değiştirilip, monitorize edileceğini öğretir. Bu prosedürde kas kontrolünün(motor kontrolün) takibi, bir ekran ve ses nizamı aracılığıyla görsel ve işitsel sinyaller halinde hastaya yansıtılır.
EMG biofeedback, çizgili kas kasılması sırasında ölçülen elektromiyografik aktiviteyi gösteren, en sık kullanılan biofeedback tipidir. Bu metotla hasta yalnızca pelvik taban kaslarını kasmayı ya da gevşetmeyi, pelvik taban kaslarını ayırt edebilmeyi ve karın kaslarını kasmadan pelvik taban kaslarını seçici olarak kasmayı, gevşetmeyi ve kullanabilmeyi öğrenir. bu biçimdece kas gücü ve denetim kabiliyeti artar. Şayet hastada artmış bir pelvik taban kas aktivitesi var ise, bu usulle tesirli ve seçici bir gevşeme de sağlanabilir.
Biofeedback tedavisinin müddeti ve sıklığı açısında bir standart olmamasına rağmen ekseriyetle, haftada 2-3 seans olmak üzere toplam 6-8 hafta içinde değişen müddetlerde yapılmaktadır, hastanın durumuna göre bu mühlet 6 aya kadar uzatılabilir.
EMG biofeedback uygulaması, kimi uygun hastalarda pelvik taban kaslarının yüzeyel ya da vajinal elektrotlarla uyarıldığı elektriksel ihtar tedavisi ile kombine edilebilir. Bu yolla, pelvik taban kas kasılma gücünde artış, idrarı tutan sfinkterin yani kapağın güçlenmesi ve mesanenin istenmeyen çok ve vakitsiz kasılmalarının azaltılması amaçlanır. Biofeedback ile elektriksel ikaz tedavisi birlikte kullanıldığı hastalarda, pelvik taban kas gücünde artış ve idrar kaçırma şiddetinde azalma olduğu kanıtlanmıştır. İdrar kaçırma tedavisinde kullanılan elektriksel ihtar tedavisi ekseriyetle haftada 3 sefer, 20-30 dk’lık seanslar formunda, 6-8 hafta müddetince yapılmaktadır.
İdrar kaçırmada akupunktur tedavisi: Akupunktur; acus-iğne, puncture-batırma sözlerinden türetilen, fazlaca çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan, beden üzerinde bulunan belli noktalara iğne batırmak suretiyle uygulanan, bilimsel bir tedavi metodu olarak kabul görmektedir. Bu tedavinin temel mantığı; kainattaki canlı cansız her yerde var olan güç akışları içindeki beraberlik, istikrar ve ahenge dayanır, yani bir istikrar ve ahenk tedavisidir.
2- İdrar Kaçırmanın İlaçlarla Tedavisi
Antimuskarinik İlaçlar: Antimuskarinik ilaçlar çoğunlukla sıkışma tipindeki idrar kaçırmayı tedavi etmek için kullanılan bir küme ilaçtır. Bu ilaçlar, mesane duvarındaki kası gevşeterek sıkışma tipindeki idrar kaçırmayı denetim etmeye yardımcı olur. Mesane duvarını kasarak mesanenin boşalmasına niye olan vakitsiz kasılmaları maniler yahut azaltır. Kas gevşemesi niçiniyle mesanenin idrar depolama kapasitesi de artar ve hasta daha az işeme muhtaçlığı duyar. Antimuskarinik ilaçlar, noktüri olarak bilinen geceleri sık sık idrara çıkma durumunu tedavi etmek için de kullanılabilir. Antimuskarinik ilaçlar gerilim tipte idrar kaçırma için çoklukla tesirli değildir, zira bu durum ekseriyetle detrusor kasının çok aktivitesinden çok, idrar kanalının dirençsizliğinden ve çok hareketliliğinden kaynaklanmaktadır..
3- İdrar Kanalına ve Vajinaya Uygulanan Ped ve Aygıtlar
Bu kategorideki uygulamalar mekanik olarak idrar yolunu baskı altında tutmaya yarayan mekanik medikal eserlerdir.
İdrar kanalına uygulanan ve idrar kanalında tıkaç nazaranvi nazarann yumuşak tampon gibisi, tek kullanımlık, medikal gereçtir. Bunlar süreksiz mühlet, spor yaparken yahut bir aktivite müddetince kullanılmaktadır. İşeme sırasında takılır, aktivite sırasında takılır
Pezer, vajina içine konulan ilaç, ovül, fitil, alet ve aygıtları söz eder. İdrar kaçırması olan bayanlarda vajinaya yerleştirilen ve tüm gün boyunca kalan esnek bir silikon halkalardır, idrar kanalına mekanik takviye yaparak idrar kaçağını engellerler. Aygıt bilhassa vajinal sarkması olan bayanlarda da kullanılmaktadır. Çok çeşitli biçim ve boyutta olan pezerler vardır, aygıt vajinaya yerleştirilir, pelvik organ sarkması niçiniyle yer değiştiren dokulara takviye sağlar.
İdrar kanalında yer kaplayan ve hacim yapan unsur enjeksiyonları: İdrar kanalını çevreleyen dokuya sentetik, hacim yapan ve yer kaplayan bir materyal enjekte edilir, bu biçimdece idrar kanalının kapalı kalmasına ve idrar sızıntısının azaltılmasına yardımcı olur. Bu prosedür daha hayli gerilim tipi idrar kaçırma tedavisine kullanılmaktadır ve çoklukla ameliyat üzere daha invaziv tedavilerden daha az tesirlidir ve bir kezden fazla yenidenlanması gerekebilir.
Botoks (OnabotulinumA) enjeksiyonu: Botolinum toksini, Clostridium botulinum bakterisinin ve ilgili tiplerin oluşturduğu toksik bir husustur ve kaslarda kısmi felç yapmaktadır. Botox, mesane kasına endoskop yardımı ile 20-30 farklı alana enjekte edilir, mesane kasında kısmi felç yapar, tesiri 6 ay ila 1 yıl boyunca tesiri devam eder.
Elektriksel hudut uyarıcı yerleştirilmesi: Nöromodülasyon olarak da bilinen hudut uyarımı, elektriksel titreşimleri kullanarak mesaneyi denetim eden sakral sonları uyarmak suretiyle tedavi yapılan bir yoldur. 2 çeşit hudut uyarımı vardır: Ayak bileği düzeyinde iğne kullanılarak kaval kemiği sinirinin(tibial sinir) uyarımı yapılır, yada kalçaya yerleştirilen bir çip yardımı ile sakral hudut demeti uyarımı yapılır. Sakral sonları uyarmak suretiyle çok faal mesane denetim edebilir. Bu tedavi metodu öbür tedavilerin işe yaramadığı durumlarda tercih edilmektedir.
Bahsedilen iki tip hudut uyarımı şöyledir:
Tibial-kaval kemiği Hudut Uyarımı: Ayak bileği bölgesinde kaval kemiği hududunu bir iğne uçlu elektrod ile elektriksel olarak uyarmayı tabir eder. Uyarılan hudut gerisin geriye kasık bölgesindeki sakral hudut yumağını(plexus) uyarır. Bu süreç haftada bir, yarım saat boyunca, 12 seans uygulanır. Tesiri geçince yenidenlanabilir.
Sakral hudut uyarımı: Mesane denetimini sağlayan derin kasık bölgesinde yer alan sonları (sakral sinirler) uyarmak için ağrısız elektriksel ikaz veren implantlar kullanılmasını tabir eder. Bu hedefle kullanan iki tıp aygıt vardır. Bunlardan biri kalça cildi altına bir çip(chip) yerleştirilir ve uzantısı olan ve çip ile sakral bölge içinde temas kuran ince bir elektrod bel bölgesindeki sakral hudut yumağını uyaracak biçimde yerleştirilir, evvel ikaz verilerek test edilir, şayet mesane karşılık veriyorsa süreç sonlandırılır. Öteki tip ise vajinaya yerleştirilen istenildiğinde çıkarılabilen, bir daha sakral sonlara ikaz veren aygıttır. Aygıt, mesaneye ulaşan sonların elektriksel uyarımını denetim eder. İkaz değiştiğinde, mesane çok aktivitesini baskılar, işeme isteğini tesirli bir biçimde baskılar, hastanın şikayetlerini tesirli bir biçimde geriletir. Cip’in yerleştirildiği alanda ağrılar olabilir, çip yer değiştirebilir, pili bitebilir yahut enfeksiyon sebebi olabilir.
Öbür tedaviler işe yaramadığı durumlarda hastaya cerrahi tedavi seçenekleri sunulabilir, ameliyatla tedavi seçenekler erkekte ve bayanlarda az da olsa farklılıklar arz etmektedir.
Bayanlarda İdrar Kaçırmanın Cerrahi Tedavisi
Şayet gerilim tipi idrar kaçırma şikayeti var ve öteki teknikler işe yaramazsa cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi bir usule başvururken, hastanın idrar kaçırma tipi ve şiddeti, yaşı, beklenen hayat müddeti, cinsel faal olup olmaması, genel sıhhat durumu dikkate alınır.
Askı yerleştirilmesi: Askı yerleştirilmesi, gerilim tipi idrar kaçırması olan bayanlarda standart, en epey önerilen cerrahi tedavi sistemidir. Karışık tipte idrar kaçırması olanlarda da vakit zaman başvurulan bir formüldür, lakin aktifliği gerilim tip idrar kaçırmada alınan sonuçlara nazaran daha düşüktür. Askı ameliyatında idrar kanalının ortasından silikon bant ile kemiğe yahut karın duvarına asılır. Askılar pelvik taban kaslarına dayanak sağlar ve idrar kanalı dolu bir mesaneye karşı daha âlâ bir direnç gösterir. Değişik askı cinsleri vardır, cerrahın bilgi, maharet ve deneyimine , ve hastanın gereksinimine bakılırsa seçim yapılmaktadır. Askı çeşitlerinden; sentetik, insan yahut hayvan dokusundan elde edilmiş olanlar, değişik uzunluk ve kalınlıkta olanlar , dokuya tutunma teknikleri farklı farklı olanlar vardır. Asıldığı dokuya bakılırsa pubise(retropubik) ve obturator-TOT (transobturator-TOT) alandaki dokuya olmak üzere iki tipi vardır.
Burch Ameliyatı(Kolposüspansiyon): Burch Ameliyatı bir daha gerilim tip idrar kaçırmanın tedavisinde uygulanan temel bir cerrahi sistemdir, birtakım karışık tipte idrar kaçırması olan bayanlarda da uygulanmaktadır. Emel mesane çıkışını-boynunu tekrar konumlandırarak dolu bir mesaneye karşı daha güzel direnç göstermesini sağlamaktır.
Ameliyat komplikasyonu olarak; düşük oranlarda da olsa ameliyat sırasında mesane ya da idrar kanalında, ve barsak faydalanması, kanama olabilir.
Bayanlarda idrar yoluna artifisyel(Yapay sfinkter yerleştirilmesi: Artifisyel-yapay üriner sfinkter yerleştirilmesi gerilim tipi idrar kaçırma için ikinci basamak tedavi seçeneklerinden birisidir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesinde, elle denetim edilebilir pompası sayesinde idrar yolu etrafına sarılmış kafın-manşonun sıkıştırılıp gevşetilmesi ile mesaneyi denetim etmemizi sağlar, bu biçimdece idrar kaçırma engellenir, istediğimiz vakit pompayı gevşetip idrar rahatça yapılabilir. Emel, hapşırma, öksürme, gülme, koşma üzere gerilim aktiviteleri sırasında idrar kaçırmayı azaltmaktır. Yapay idrar yolu sfinkteri, üretranın etrafına yerleştirilen şişirilebilir-tansiyon aleti manşonu üzere bir kaf, rezervuar ve kafı denetim eden bir pompadan oluşur.
Artifisyel-yapay üriner sfinkter yerleştirilmesi ameliyatında; cerrah, evvel karın alt bölgesinde bir kesi yapar, sonrasındasında idrar kanalı etrafına aygıtın kaf-manşonunu yerleştirir ve uygun alana rezervuarı konumlandırır, son olarak pompa vajina dudaklarına(labia’ya) yerleştirilir ve aygıtın iki modülü içindeki ilişki tamamlanır. Aygıt tam güzelleşmenin olabildiği 4-6 hafta daha sonra kullanmaya başlanır, bu müddet zarfında hekim tarafınca aktive edilinceye kadar kaf açık biçimde bırakılır.
Bayanda yer kaplayan unsurlarla enjeksiyon tedavisi: Gerilim tipi idrar kaçırması olan bayanlarda idrar kanalı duvarına hacim yapabilecek ve ötürüsıyla direnci kesmen artırıcı unsur enjeksiyonları yapılabilir. Enjeksiyon yapılan hususlar sıvı-jel kıvamındadır, uygulama yapıldıktan daha sonra idrar kanalının süngerimsi yapısı ortasında katılaşır ve yer kaplayan bir yapıya dönüşür, bu biçimdece idrar kanalında kısmi de olsa mesaneye karşı daha dirençli hale gelir, fakat tesiri enjeksiyonun tesiri vakit içinde azalabilmektedir. Yer kaplayıcı casuslar sentetik unsurlardan üretilmekte ya da sığır kollajeninden elde edilmektedir.
Erkeklerde İdrar Kaçırmanın Cerrahi Tedavisi
Şayet gerilim tipi idrar kaçırma şikayeti var ve öteki usullerle sonuç alınamaz ise cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi bir prosedüre başvururken, bayanlarda olduğu üzere, hastanın idrar kaçırma tipi ve şiddeti, yaşı, beklenen ömür müddeti, cinsel faal olup olmaması, genel sıhhat durumu dikkate alınır.
Erkeklerde askı yerleştirme: Askı yerleştirilmesi, gerilim tipi idrar kaçırması olan erkerlerde bayanlarda olduğu üzere epey tercih edilen standart cerrahi tedavi yoludur. Askılar, prostatektomi daha sonrası orta ve şiddetli idrar kaçırmanın varlığında önerilebilir. Ayrıyeten öteki cerrahi tedavilerinin mümkün olmadığı ya da hastanın bir cerrahi usulü benimsememesi durumunda askı sistemi düşünülebilir.
Askı ameliyatı pelvik taban kaslarına dayanak sağlar ve idrar kanalının dolu bir mesane basıncına karşı daha güzel direnç göstermesini sağlar. Emel, askı ile idrar kanalını yahut mesane boynunu bir daha konumlandırarak gerilim tip idrar kaçırmayı önlemeye yöneliktir. halihazırda kullanılan İki kollu, dört kollu ve ayarlanabilir, sentetik yahut hayvan dokusundan elde edilen, çeşitli askı tipleri mevcuttur. Seçim hekimin bilgi, marifet ve deneyimine yada hastanın ferdî durumuna ve gereksinimine bakılırsa belirlenir. Askıyı yerleştirmek için, anestezi altında, testis-anüs ortası bölgeye-perineye bir kesi yapılır, idrar kanalı etrafına hamak üzere serilen iki kollu askının uçları pubik kemiğin çabucak üzerindeki ya da çabucak komşuluğundaki dokuya tutturulur. Dört kollu askılarda ise iki uç kasık etrafındaki dokuya tutturulurken, öteki iki ucu pubik kemik etrafındaki dokuya tutturulur. Ayarlanabilir(bir kaç tipi vardır) askılar için, ayarlama yapan cihaz-rezervuar karından alt bölgesine yapılan kesiden pelvik bölgeye yerleştirilir.
Ameliyattan bir gün daha sonra sondası alındıktan daha sonra hasta taburcu edilebilir. Yaranın büsbütün uygunlaşması 6 haftaya kadar sürebilir, bu vakitte pelvik bölgede ağrı, idrar yaparken yanma olabilir. İşedikten daha sonra mesanede kalan idrar ölçüsü fazla olursa hastanede kalma müddeti uzayabilir.
Erkekte Yapay-suni kompresyon araç (Balon) yerleştirilmesi: Balon olarak da bilinen yapay kompresyon araçları, erkekte orta ve şiddetli gerilim tipinde idrar kaçırmada esas tedavi tekniği olarak kabul edilmektedir. Ayrıyeten öteki cerrahi tedavilerinin mümkün olmadığı ya da hastanın bir cerrahi prosedürü benimsememesi durumunda bu usul düşünülebilir. Mesane boynunun çabucak altına yerleştirilen balonlar idrar yolunun sıkıştırarak dolu bir mesaneye karşı daha düzgün direnç oluşmasını sağlarlar. Balonların temel hedefi hapşırma, öksürme, koşma yahut ağır yük kaldırma üzere gerilim aktiviteleri sırasında idrar kaçırmayı engellemektir.
Bu yapay kompresyon aygıtları, su tutan bir balon, küçük bir titanyum port ve balon ile portu birbirine bağlayan tüpten oluşur. Port, balon ortasındaki sıvının hekim tarafınca ayarlanmasına müsaade verir. Ameliyatta perineye bir kesi uygulanır, röntgen ışını kılavuzluğunda (floroskopi), birinci balon prostatın altında idrar kanalının bir yanına yerleştirir, şayet hasta daha evvel radikal prostatektomi geçirdi ise balon mesane boynunun çabucak altına yerleştirilir, birebir süreç çabucak sonrasında idrar kanalının öbür tarafına uygulanır. Son olarak titanyum portları skrotuma yerleştirir ve balonlarla ilişkileri yapılır. Bu yolla, balonların hacmi çarçabuk ayarlanabilir. Ekseriyetle operasydaha sonrasında bir gün daha sonra idrar dası çekilir, birkaç gün daha sonra da hastaniçin taburcu edilir, işemeyle ilgili külfet olursa ya da işedikten daha sonra mesanede kalan idrar ölçüsü fazla olursa hastanede kalma müddeti biraz uzayabilir. Yaranın büsbütün güzelleşmesi 6 hafta kadar sürebilir. Bu müddet ortasında pelvik bölgede ağrı ya da işeme sırasında yanma olabilir.
Erkeklerde idrar yoluna artifisyel(Yapay) sfinkter yerleştirilmesi: İdrar yoluna artifisyel sfinkter uygulaması bayanlarda olduğu üzere, gerilim tip idrar kaçırmada uygulanan cerrahi yolla protez yerleştirilmesini tabir eder. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesi ile, elle denetim edilebilir pompası sayesinde idrar yolu etrafına sarılmış kafın-manşonun sıkıştırılıp gevşetilmesi ile mesaneyi denetim etmemizi sağlar, bu biçimdece idrar kaçırma engellenir. Emel hapşırma, öksürme, koşma yahut ağır kaldırma üzere aktiviteler sırasında idrar kaçırmayı azaltmak yahut engellemektir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirmesi, önemli ölçüde idrar kaçırması olan yahut askı yerleştirilmesi daha sonrasında tam ya da kısmi düzgünleşme sağlanamadığı hastalarda önerilir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesi uzun vadeli tesire sahiptir ve hayat kalitesini kıymetli ölçüde düzgünleştirir. Cerrahi planlanmadan evvel aygıtın nasıl çalıştığını ve nasıl rahatlıkla kullanabileceğini hastaya anlatılır, çeşitli testler yapılır, ve sfinkter protezi gereksinimi belirlenir.
Formül için ekseriyetle spinal anestezi uygulanmakla bir arada, birtakım hastalarda genel anestezi önerilebilir. Ameliyatta, idrar kanalı etrafına çepeçevre kaf-manşon yerleştirmek üzere perineye bölgesine kesi yapılarak bölgeye ulaşılır, kaf yerleştirildikten daha sonra alt karın bölgesine yapılan ikinci bir kesiden aygıtın rezervuarı pelvik bölgeye yerleştirilir. Son olarak pompa testis torbasına yerleştirilir ve aygıtın iki modülü içindeki temas tamamlanır. 4-6 hafta daha sonra aktive edilinceye kadar kaf açık biçimde bırakılır ve kullanıma müsaade edilmez.
Ameliyat komplikasyonları içinde; ameliyat sırasında rektum, bağırsak, idrar kanalı ve mesanede faydalanma, kanama ve enfeksiyonlar sayılabilir. Ameliyat daha sonrasında idrar yapamama ve/veya sıkışma tipinde idrar kaçırma riski az da olsa vardır. Aygıtın vakit ortasında idrar kanalında erozyon-tahriş, darlık oluşmasına niye olabilir, ayrıyeten mekanik olarak bozulma riski az bir mümkünlük olsa bile vardır.
Erkekte yer kaplayan hususlarla enjeksiyon tedavisi: Gerilim tipi idrar kaçırması olan erkeklerde bayanlarda olduğu üzere idrar kanalı duvarına hacim yapabilecek ve ötürüsıyla idrar kanalının direnci kesmen artırıcı husus enjeksiyonları yapılabilir. Enjeksiyon yapılan unsurlar sıvı-jel kıvamındadır, uygulama yapıldıktan daha sonra idrar kanalının süngerimsi yapısı ortasında katılaşır ve yer kaplayan bir yapıya dönüşür, bu biçimdece idrar kanalında kısmi de olsa mesaneye karşı daha dirençli hale gelir, lakin tesiri enjeksiyonun tesiri vakit içinde azalabilmektedir. Yer kaplayıcı casuslar sentetik hususlardan üretilmekte ya da sığır kollajeninden elde edilmektedir. Enjeksiyon tedavisi başka tedaviler için uygun olmadığı ya da öteki tedavileri reddeden hastalarda bir seçenek olarak hastaya sunulmaktadır. Süreç, kapalı endoskopik ve günübirlik olarak, idrar kanalına yönlendirilen iğne ile direkt görüş altında yapılmaktadır. Bir gün daha sonra sonda alınır, yavaşça kanama, süreksiz idrar tıkanmaları gelişebilir. Düşük bir mümkünlük da olasa enfeksiyon ve idrar kanalında tahriş ve erezyon gelişebilmektedir.
6- İdrar Kaçırmalarında kullanılan Emici Pedler ve Kateterler
Tıbbi ve cerrahi tedaviler idrar kaçırmayı ortadan kaldıramıyorsa, idrar kaçırmanın verdiği rahatsızlığı ortadan kaldırmaya yahut hafifçeletmeye yardımcı olan kimi endüstriyel eserleri kullanılabilir:
Pedler ve esirgeyici giysiler: Bu gayeyle üretilen eserler birçok aslında olağan iç çamaşırlarından daha hacimli değildir ve günlük kıyafetlerin altına kolay kolay giyilebilir ve gizlenebilir. İdrar damlaları bir damla toplayıcıda toplanır, hasta altını ıslatmadan aşikâr bir süre toplumsal yaşantısını sürdürebilir. Penisin üzerine giyilen ve sıkı bir biçimde oturan ucunda damla emici dolgu cebi olan iç çamaşırlar bulunmaktadır.
Pak aralıklı kateterizasyon(TAK): Pak aralıklı kateterizasyon mesanennin düzgün ve tam boşalmadığı için idrarını tutamayan taşma tipi idrar kaçıran hastalarda, mesaneyi tam boşatmayı temin etmek, hastanın kendi kendine tek kullanımlık idrar sondası ile boşaltmasını söz eder. Hastanın muhtaçlığına bakılırsa günde bir ile 6 keze kadar bu süreci yinelaması gerekebilir. Bu prosedürle hastanın idrar kaçırması engellenmekte, idrarı tam olarak boşaltmak suretiyle böbreklere olan baskıyı azaltmakta, bu biçimdece böbrek işlevleri korunmaktadır.
7- İdrar Kaçırmada Mesane Büyütme Ameliyatları (Augmentasyon)
İdrar kaçırma ilaçlarla ve öbür tedavilerle düzelmemişse, mesane kapasitesinin yetersiz ve küçük bulunmasına bağlı ise mesane büyütme-augmentasyon ameliyatı seçeneği hastaya sunulabilir. Sürecin maksadı mesane kapasitenizi arttırmaktır. Bu ameliyatla mesane dolduğunda oluşan basınç azalır ve daha fazla idrarı depolayabilecek hale gelir. Ameliyat karnınızın alt kısmına bir kesiden, karın içine girilir, ince barsaklardan alınan bir kesim mesaneyi büyütmede kullanılır. Bu süreç, mesane büyütmesi yahut augmentasyon sistoplastisi olarak bilinir, günümüzde nadiren gerek duyulur.