Aylin
New member
**Nikâh Hangi Hallerde Düşer? Diyanet Açısından İnceleme**
Nikâh, İslam hukukunda evliliği ifade eden ve hem toplumsal hem de dini açıdan önemli bir müessese olarak kabul edilir. Ancak, bazı durumlarda evlilik, geçerliliğini yitirir ve nikâh düşer. Bu durumların tespiti, Diyanet’in ve İslam fıkhının temel hükümleri doğrultusunda yapılır. Nikâhın düşmesi, yalnızca belirli bir süre sonrasında ya da belirli bir halin oluşması ile geçerli olan bir durum değildir. Bu yazıda, nikâhın hangi hallerde düşebileceği, Diyanet’in perspektifinden değerlendirilerek ele alınacaktır.
\Nikâhın Düşmesi Nedir?\
Nikâhın düşmesi, bir evliliğin dini anlamda sona ermesi ve geçersiz sayılmasıdır. Bu durum, bazı hallerin meydana gelmesiyle gerçekleşir. Diyanet İşleri Başkanlığı’na göre, nikâhın düşmesi, boşanma, eşlerin birbirinden ayıran bir durumun ortaya çıkması, ya da evliliğin fıkhî olarak geçerli olmaması halinde gerçekleşir. Bununla birlikte, nikâhın düşmesinin bir başka nedeni de evliliğin başlangıcında meydana gelen hukuki eksikliklerdir.
\Nikâhın Düşmesine Neden Olan Durumlar\
1. \Boşanma (Talâk)\
Nikâhın düşmesinin en yaygın nedeni boşanmadır. Boşanma, eşlerin rızasıyla veya bir tarafın talebiyle gerçekleşebilir. İslam hukukunda boşanma, “talâk” olarak adlandırılır ve bu durumun ardından evlilik sona erer. Diyanet İşleri Başkanlığı, boşanmanın gerçekleştiği durumlarda, nikâhın düşeceğini açıkça belirtmektedir. Boşanma, bir eşin diğerini terk etmesi, kadının talep etmesi ya da bir mahkeme kararı ile olabilir. Her durumda, nikâhın sona erdiği kabul edilir.
2. \Fesih (Boşanma Kararından Farklıdır)\
Fesih, İslam hukukunda bir evliliğin, taraflardan birinin bir ihlal nedeniyle sona erdirilmesidir. Fesih, genellikle boşanma kararı ile karıştırılır, ancak fıkhen farklı bir durumdur. Evliliğin feshedilmesi için, kadının ya da erkeğin evlilikte ciddi bir hak ihlali gerçekleştirmesi gerekir. Örneğin, eşin bir dizi maddi ve manevi sorumluluğu yerine getirmemesi, evliliği feshetmeye zemin hazırlayabilir. Fesih durumunda nikâh da düşer.
3. \Evliliğin Geçersiz Olması\
Evliliğin başında, nikâhın fıkhî açıdan geçerli olmaması halinde, nikâh kendiliğinden düşer. Bu durum, nikâh akdinin doğru bir şekilde yapılmamış olması, gerekli şartların yerine getirilmemesi ya da yanlış bir şekilde nikâhın kıyılması ile ortaya çıkabilir. Evliliğin başlangıcındaki bir eksiklik, evliliğin geçerli olmamasına neden olur. Eğer nikâh akdinde bir hata yapılmışsa, bu nikâh düşer.
4. \Kadının İddet Süresi Bitmeden Yapılan Evlilik\
Evliliğin geçerli olabilmesi için kadının iddet süresi (boşanma veya ölüm sonrası bekleme süresi) bitmiş olmalıdır. Eğer kadının iddet süresi dolmadan bir nikâh kıyılırsa, bu evlilik geçersiz sayılır. İslam hukukuna göre, iddet süresi dolmamış bir kadınla yapılan evlilik, nikâhın düşmesine neden olan sebeplerden biridir.
5. \Zıhar (Yasaklılık Durumu)\
Zıhar, bir erkeğin, eşine "sana annem gibi oldum" demesiyle gerçekleşen bir durumdur. Zıhar, eşin eşine karşı geçici bir şekilde haram hale gelmesini ifade eder. Ancak, zıhar durumunda nikâhın düşmesi söz konusu değildir, ancak ilişki geçici olarak haram hale gelir. Zıhar sonrasında, belirli bir kefaret ödemesi ya da affedilmesi gerekmektedir.
\Nikâhın Geçersiz Olduğu Diğer Durumlar\
1. \Nikâhın Zorlama ile Yapılması\
Nikâhın, herhangi bir şekilde zorlama ya da baskı ile yapılması, geçersiz olmasına yol açar. Eğer bir taraf, diğer tarafı zorlayarak ya da tehdit ederek nikâh yapmaya razı olmuşsa, bu durum da evliliğin geçersiz sayılmasına neden olur. İslam hukukunda, evlilik rızaya dayalı bir müessese olup, baskı altında yapılan evliliklerin geçerliliği yoktur.
2. \Kadın ve Erkek Arasında Nesep Engeli Bulunması\
İslam hukuku, yakın kan bağına sahip olan kişilerin evlenmesini yasaklamaktadır. Kadın ve erkek arasında nesep engeli bulunan durumlarda, nikâh geçersizdir ve düşer. Örneğin, bir kişi kardeşiyle evlenemez, amcası ile de evlenemez. Aynı şekilde, erkek ve kadının aralarında yakın akrabalık ilişkisi varsa, bu nikâh geçerli olmayacaktır.
3. \Nikâhın Hükmen Geçersiz Olması\
Nikâhın hükümen geçersiz olduğu durumlar da vardır. Bu tür geçersizlik, evliliğin başında veya sırasında meydana gelen hatalar ve hukuki ihlaller nedeniyle olur. Örneğin, kadın ve erkek arasında evlilik için gerekli rıza gösterilmemişse veya nikâh akdi usulüne uygun yapılmamışsa, bu nikâh hükümen geçersiz sayılır.
\Nikâhın Düşmesinin Hukuki ve Toplumsal Sonuçları\
Nikâhın düşmesi, sadece dini bir sonuç doğurmakla kalmaz, aynı zamanda hukuki ve toplumsal sonuçlar da yaratır. Evliliğin sona ermesi, taraflar arasında boşanma sürecini başlatır ve her iki tarafın da yeniden evlenme hakkını kazanmasını sağlar. Ayrıca, nikâhın düşmesi, kadın ve erkek arasındaki mal paylaşımını, çocukların velayet durumlarını ve diğer hakları etkileyebilir.
\Sonuç\
İslam’da nikâh, sadece dünyevi bir ilişki değil, aynı zamanda dini bir sorumluluktur. Nikâhın düşmesi, belirli şartların ve sebeplerin gerçekleşmesiyle mümkündür. Boşanma, fesih, evliliğin geçersizliği gibi durumlar, nikâhın düşmesine yol açar. Diyanet İşleri Başkanlığı, bu tür durumları her zaman ayrıntılı şekilde ele alarak, İslam hukukunun temel ilkelerine uygun olarak değerlendirme yapmaktadır.
Nikâh, İslam hukukunda evliliği ifade eden ve hem toplumsal hem de dini açıdan önemli bir müessese olarak kabul edilir. Ancak, bazı durumlarda evlilik, geçerliliğini yitirir ve nikâh düşer. Bu durumların tespiti, Diyanet’in ve İslam fıkhının temel hükümleri doğrultusunda yapılır. Nikâhın düşmesi, yalnızca belirli bir süre sonrasında ya da belirli bir halin oluşması ile geçerli olan bir durum değildir. Bu yazıda, nikâhın hangi hallerde düşebileceği, Diyanet’in perspektifinden değerlendirilerek ele alınacaktır.
\Nikâhın Düşmesi Nedir?\
Nikâhın düşmesi, bir evliliğin dini anlamda sona ermesi ve geçersiz sayılmasıdır. Bu durum, bazı hallerin meydana gelmesiyle gerçekleşir. Diyanet İşleri Başkanlığı’na göre, nikâhın düşmesi, boşanma, eşlerin birbirinden ayıran bir durumun ortaya çıkması, ya da evliliğin fıkhî olarak geçerli olmaması halinde gerçekleşir. Bununla birlikte, nikâhın düşmesinin bir başka nedeni de evliliğin başlangıcında meydana gelen hukuki eksikliklerdir.
\Nikâhın Düşmesine Neden Olan Durumlar\
1. \Boşanma (Talâk)\
Nikâhın düşmesinin en yaygın nedeni boşanmadır. Boşanma, eşlerin rızasıyla veya bir tarafın talebiyle gerçekleşebilir. İslam hukukunda boşanma, “talâk” olarak adlandırılır ve bu durumun ardından evlilik sona erer. Diyanet İşleri Başkanlığı, boşanmanın gerçekleştiği durumlarda, nikâhın düşeceğini açıkça belirtmektedir. Boşanma, bir eşin diğerini terk etmesi, kadının talep etmesi ya da bir mahkeme kararı ile olabilir. Her durumda, nikâhın sona erdiği kabul edilir.
2. \Fesih (Boşanma Kararından Farklıdır)\
Fesih, İslam hukukunda bir evliliğin, taraflardan birinin bir ihlal nedeniyle sona erdirilmesidir. Fesih, genellikle boşanma kararı ile karıştırılır, ancak fıkhen farklı bir durumdur. Evliliğin feshedilmesi için, kadının ya da erkeğin evlilikte ciddi bir hak ihlali gerçekleştirmesi gerekir. Örneğin, eşin bir dizi maddi ve manevi sorumluluğu yerine getirmemesi, evliliği feshetmeye zemin hazırlayabilir. Fesih durumunda nikâh da düşer.
3. \Evliliğin Geçersiz Olması\
Evliliğin başında, nikâhın fıkhî açıdan geçerli olmaması halinde, nikâh kendiliğinden düşer. Bu durum, nikâh akdinin doğru bir şekilde yapılmamış olması, gerekli şartların yerine getirilmemesi ya da yanlış bir şekilde nikâhın kıyılması ile ortaya çıkabilir. Evliliğin başlangıcındaki bir eksiklik, evliliğin geçerli olmamasına neden olur. Eğer nikâh akdinde bir hata yapılmışsa, bu nikâh düşer.
4. \Kadının İddet Süresi Bitmeden Yapılan Evlilik\
Evliliğin geçerli olabilmesi için kadının iddet süresi (boşanma veya ölüm sonrası bekleme süresi) bitmiş olmalıdır. Eğer kadının iddet süresi dolmadan bir nikâh kıyılırsa, bu evlilik geçersiz sayılır. İslam hukukuna göre, iddet süresi dolmamış bir kadınla yapılan evlilik, nikâhın düşmesine neden olan sebeplerden biridir.
5. \Zıhar (Yasaklılık Durumu)\
Zıhar, bir erkeğin, eşine "sana annem gibi oldum" demesiyle gerçekleşen bir durumdur. Zıhar, eşin eşine karşı geçici bir şekilde haram hale gelmesini ifade eder. Ancak, zıhar durumunda nikâhın düşmesi söz konusu değildir, ancak ilişki geçici olarak haram hale gelir. Zıhar sonrasında, belirli bir kefaret ödemesi ya da affedilmesi gerekmektedir.
\Nikâhın Geçersiz Olduğu Diğer Durumlar\
1. \Nikâhın Zorlama ile Yapılması\
Nikâhın, herhangi bir şekilde zorlama ya da baskı ile yapılması, geçersiz olmasına yol açar. Eğer bir taraf, diğer tarafı zorlayarak ya da tehdit ederek nikâh yapmaya razı olmuşsa, bu durum da evliliğin geçersiz sayılmasına neden olur. İslam hukukunda, evlilik rızaya dayalı bir müessese olup, baskı altında yapılan evliliklerin geçerliliği yoktur.
2. \Kadın ve Erkek Arasında Nesep Engeli Bulunması\
İslam hukuku, yakın kan bağına sahip olan kişilerin evlenmesini yasaklamaktadır. Kadın ve erkek arasında nesep engeli bulunan durumlarda, nikâh geçersizdir ve düşer. Örneğin, bir kişi kardeşiyle evlenemez, amcası ile de evlenemez. Aynı şekilde, erkek ve kadının aralarında yakın akrabalık ilişkisi varsa, bu nikâh geçerli olmayacaktır.
3. \Nikâhın Hükmen Geçersiz Olması\
Nikâhın hükümen geçersiz olduğu durumlar da vardır. Bu tür geçersizlik, evliliğin başında veya sırasında meydana gelen hatalar ve hukuki ihlaller nedeniyle olur. Örneğin, kadın ve erkek arasında evlilik için gerekli rıza gösterilmemişse veya nikâh akdi usulüne uygun yapılmamışsa, bu nikâh hükümen geçersiz sayılır.
\Nikâhın Düşmesinin Hukuki ve Toplumsal Sonuçları\
Nikâhın düşmesi, sadece dini bir sonuç doğurmakla kalmaz, aynı zamanda hukuki ve toplumsal sonuçlar da yaratır. Evliliğin sona ermesi, taraflar arasında boşanma sürecini başlatır ve her iki tarafın da yeniden evlenme hakkını kazanmasını sağlar. Ayrıca, nikâhın düşmesi, kadın ve erkek arasındaki mal paylaşımını, çocukların velayet durumlarını ve diğer hakları etkileyebilir.
\Sonuç\
İslam’da nikâh, sadece dünyevi bir ilişki değil, aynı zamanda dini bir sorumluluktur. Nikâhın düşmesi, belirli şartların ve sebeplerin gerçekleşmesiyle mümkündür. Boşanma, fesih, evliliğin geçersizliği gibi durumlar, nikâhın düşmesine yol açar. Diyanet İşleri Başkanlığı, bu tür durumları her zaman ayrıntılı şekilde ele alarak, İslam hukukunun temel ilkelerine uygun olarak değerlendirme yapmaktadır.